Σαν αιματουρία ορίζεται η παρουσία αίματος στα ούρα. Φυσιολογικά στην γενική ούρων έχουμε 0-2 ερυθρά ανά οπτικό πεδίο, ενώ η ύπαρξη περισσοτέρων κατηγοριοποιεί την αιματουρία σε μικροσκοπική ή μακροσκοπική (ανάλογα με το χρώμα των ούρων).
Αρχικά πρέπει να γίνει μια διάκριση της αιματουρίας στο πρωτεύων αιτιό της. Προέρχεται δηλαδή απο αιματολογικό πρόβλημα, (όπως αιμορροφιλία ή λήψη αντιπηκτικών κτλ) ή από νεφρολογικά αίτια (απώλεια ερυθρών κατά την διήθηση). Συχνότερα αίτια αιματουρίας είναι τα ουρολογικά και αυτά πρέπει να διερευνούνται πρώτα. Σημαντικές πληροφορίες λαμβάνουμε από το ιστορικό του ασθενούς γιατί οι παραπάνω κατηγορίες μπορεί να συνυπάρχουν.
Οι συχνότεροι παράγοντες αιματουρίας είναι η λοίμωξη του ουροποιητικού, η ουρολιθίαση και η υπερπλασία του προστάτη. Λιγότερο συχνά το αίμα στα ούρα πρόερχεται από κάποιο νεόπλασμα, αλλα σε κάθε διερεύνηση αιματουρίας προσπαθούμε να αποκλείσουμε την κακοήθεια. Σημαντικές πληροφορίες μας δίνουν οι χαρακτήρες της αιματουρίας, δηλαδή αν είναι μακροσκοπική ή μικροσκοπική. Στην πρώτη τα ούρα είναι βαμμένα κόκκινα ενώ στην δεύτερη είναι φυσιολογικά και τα ερυθρά ανευρίσκονται μόνο στο μικροσκόπιο.
Επίσης ο ουρολόγος πρέπει να εξετάσει αν είναι ανώδυνη ή επώδυνη, διότι η πρώτη συνδέεται συχνότερα με κακοήθεια, ενώ η επώδυνη με λοίμωξη κυριώς και απόφραξη απο λίθο. Γενικά όμως η ανώδυνη αιματουρία επί κακοήθειας μπορεί να είναι υποτροπιάζουσα ή παροδική με χρονική διαφορά ακόμα και μηνών. Άλλα αίτια σιωπηλής αιματουρίας είναι η κοραλλιοειδής λιθίαση, οι πολυκυστικοί νεφροί, η διαβητική νεφροπάθεια, η οξεία σπειραματονεφρίτιδα και το σημαντικότερο η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη. Να αναφέρουμε ότι επώδυνη αιματουρία χαρακτηρίζει και τις ειδικές λοιμώξεις τουουροποιητικού, όπως η φυματίωση και η σχιστοσωμίαση της ουροδόχου κύστεως.
Τσεκάρεται ακόμα αν είναι αρχική αιματουρία που αφορά την ουρήθρα και συχνά συνδέεται με καρκίνο αυτής, τελική και αφορά την κύστη και τα νεφρά. Ενώ σε μεγάλη ποσότητα αίματος έχουμε ολική αιματουρία. Η βαρύτητα της αιματουρίας μπορεί να εκτιμηθεί με το χρώμα των ούρων, που μπορεί να είναι ζωηρό κόκκινο ή απλά ρόδινο. Η παρουσία αιμοπηγμάτων υποδηλώνει βαριά αιματουρία μιας και δεν μπορούν να διαλυθούν εντός της κύστεως, ούτε να αποβληθούν με τα ούρα. Έτσι σε βαριά νεφρική αιματουρία με πήγματα στον ουρητήρα έχουμε έντονο κωληκό νεφρού, ενώ στην κύστη παίρνουν ακανόνιστο σχήμα και μπορούν να προκαλέσουν απόφραξη, δηλαδή επίσχεση ούρων. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται επείγουσα χειρουργική έκπλυση της ουροδόχου κύστεως.
Η διερεύνηση της αιματουρίας ξεκινά με την γενική ούρων και ακολουθεί η καλλιέργεια για την αναγνώριση και ταυτοποίηση μικροβίων. Συνεχίζεται με ένα υπέρηχογράφημα νεφρών- ουρητήρων- κύστεως και προστάτη για τους άνδρες. Σε μη ανεύρεση αιτίου συνεχίζουμε τον έλεγχο με την αξονική πυελογραφία που αποτελεί το GOLD STANDARD για τον έλεγχο του ουροποιητικού, όμως το μεγάλο κόστος της και το γεγονός οτι δεν γίνεται παντού μας οδηγεί στην ενδοφλέβια πυελογραφία, μια παλαιότερη μέθοδο με λιγότερη ευκρίνεια και ευαισθησία αποτελεσμάτων. Τέλος η διερεύνηση τελειώνει με την κυστεοσκόπηση όπου επισκοπείται όλη η ουρήθρα, ο προστάτης και η κύστη με τα ουρητηρικά στόμια.
Ουρολόγος
