Με τον όρο βαρηκοΐα εννοούμε την μείωση της ακουστικής ικανότητας κάτω από τα όρια της φυσιολογικής ακοής, το όριο της οποίας είναι τα 25 db (ντεσιμπέλ) για όλες τις συχνότητες. Ανάλογα με την ελάχιστη ένταση ακοής που μετράμε στο ακοόγραμμα, η βαρηκοΐα μπορεί να είναι ήπια, μέτρια, μετρίως σοβαρή, σοβαρή ή πρακτική κώφωση. Τη διαχωρίζουμε σε βαρηκοΐα αγωγιμότητας όταν σχετίζεται με το έξω και μέσο αυτί, νευροαισθητήρια βαρηκοΐα όταν σχετίζεται με το έσω αυτί (κοχλίας) και μικτή όταν συνδυάζονται οι δύο τύποι.
Τα κυριότερα αίτια βαρηκοΐας αγωγιμότητας είναι το βύσμα κυψελίδας (κερί), ξένα σώματα, φλεγμονές όπως εξωτερική και μέση ωτίτιδα (η εκκριτική μέση ωτίτιδα είναι η συχνότερη αιτία βαρηκοΐας σε παιδιά 2 έως 5 ετών), διάτρηση τυμπάνου, καθήλωση ωτικών οσταρίων (ωτοσκλήρυνση), ατρησία του πόρου και εξοστώσεις. Τα κυριότερα αίτια της νευροαισθητήριας βαρηκοΐας είναι η πρεσβυακουσία (γήρανση του οργάνου της ακοής), η χρόνια έκθεση σε θόρυβο, το ακουστικό τραύμα (οξεία έκθεση σε θόρυβο), ωτοτοξικά φάρμακα, η αιφνίδια απώλεια ακοής, η νόσος Meniere και το ακουστικό νευρίνωμα (σπάνιος καλοήθης όγκος). Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα συνδυάζεται πολύ συχνά με εμβοές ώτων(βουητό). Ιδιαίτερη σημασία έχει η παιδική βαρηκοΐα, η όποια πρέπει να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί το συντομότερο γιατί έχει σοβαρές συνέπειες στην ανάπτυξη του λόγου.
Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας έχει αρκετές διαφορές από τη νευροαισθητήρια. Το βασικότερο είναι ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορα μέτρα όπως καθαρισμός σε περίπτωση βύσματος, φαρμακευτική αγωγή σε περίπτωση φλεγμονών και χειρουργική θεραπεία σε περίπτωση τυμπανικής διάτρησης ή ωτοσκλήρυνσης. Μια άλλη πολύ σημαντική διάφορα είναι ότι στη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ανάγκη αύξησης της έντασης των ήχων αλλά και η διαταραχή στη διάκριση των ήχων και της ομιλίας. Σε αυτή την περίπτωση, ο πάσχων μπορεί να ακούει μεν ήχους αλλά δεν μπορεί να τους διακρίνει με συνέπεια να μην ξεχωρίζει καλά τις λέξεις που ακούει.
Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα αλλά και η βαρηκοΐα αγωγιμότητας σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αντιμετωπιστούν με τα ακουστικά βαρηκοΐας. Σκοπός του ακουστικού είναι να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και την καθημερινή επικοινωνία του πάσχοντος. Η μείωση της ακοής και της επικοινωνίας έχει πολλές συνέπειες, οικογενειακές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές, επαγγελματικές, ψυχολογικές κλπ και μπορεί να οδηγήσει τους πάσχοντες σε κοινωνική απομόνωση. Τα σύγχρονα ακουστικά χρησιμοποιούν ψηφιακή τεχνολογία με πολύ καλά αποτελέσματα και μπορούν να συνδέονται με πλήθος άλλων συσκευών όπως τηλέφωνα, τηλεοράσεις κλπ. Υπάρχουν διαφόρων ειδών ακουστικά. Πρώτη κατηγορία αποτελούν τα οπισθοωτιαία ακουστικά, εφαρμόζονται πίσω από το αυτί και είναι κατάλληλα για τις πιο σοβαρές βαρηκοΐες και στις περιπτώσεις με έντονες εμβοές. Δεύτερη κατηγορία αποτελούν τα ενδοωτιαία ακουστικά, εφαρμόζονται στην κόγχη του πτερυγίου και είναι πιο διακριτικά. Η τρίτη κατηγορία είναι τα ενδοκαναλικά ακουστικά τα οποία είναι πολύ μικρά, εφαρμόζονται μέσα στον έξω ακουστικό πόρο και είναι σχεδόν αθέατα. Τέλος , τα ακουστικά RITE είναι η πιο σύγχρονη εξέλιξη των οπισθοωτιαίων με πολύ καλό λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα.
Σημαντικό είναι να ξέρουμε πότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί το ακουστικό βαρηκοΐας. Δυνητικά, υποψήφιο για ακουστικό βαρηκοΐας είναι κάθε άτομο με απώλεια ακοής. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία είναι οι ρεαλιστικοί στόχοι και οι ανάγκες του κάθε ατόμου. Σκοπός είναι να βελτιωθεί η καθημερινότητα του και η επικοινωνία του, τόσο στο κοινωνικό όσο και στο επαγγελματικό του περιβάλλον. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι αν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ένα ή δύο ακουστικά. Σε περίπτωση βαρηκοΐας και των δύο αυτιών, θα ήταν καλύτερο να εφαρμοστεί και στα δύο αυτιά γιατί έτσι υπάρχει καλύτερη εντόπιση των ήχων, καλύτερη ποιότητα ήχου και καλύτερη διάκριση ήχων σε θορυβώδες περιβάλλον. Αυτό είναι πολύ σημαντικό σε περιπτώσεις παιδικής βαρηκοΐας. Λόγω του αυξημένου κόστους όμως, συνήθως αυτό δεν πραγματοποιείται. Στην Ελλάδα, τα ταμεία δικαιολογούν ένα ακουστικό ανά ασθενή και το επιδοτούν με 450 ευρώ. Αν επιλεχθεί η εφαρμογή σε ένα μόνο αυτί, προτιμάται αυτό του οποίου η ακοή είναι περισσότερο μειωμένη, εκτός κι αν αυτό πλέον έχει όριο ακοής χειρότερο από 70 db όποτε προτιμάται το αυτί με την καλύτερη ακοή.
Παρόλο που είναι πολύ μεγάλο το ποσοστό των ατόμων που πάσχουν από βαρηκοΐα, είναι πολύ λίγοι αυτοί που επιλέγουν το ακουστικό ως λύση. Περίπου το 1,5% των ατόμων 0-20 ετών, το 10% των ατόμων 21-60 ετών και το 30-35% των ατόμων 60-75 ετών πάσχει από κάποια μορφή βαρηκοΐας ενώ το ποσοστό ανέρχεται σε 40-45% σε ηλικίες άνω των 75 ετών. Μάλιστα στους άνδρες η ακοή φαίνεται να εξασθενεί γρηγορότερα σε σχέση με τις γυναίκες. Στην Ελλάδα οι βαρήκοοι υπολογίζονται σε 900.000 άτομα, εκ των οποίων 60.000-80.000 είναι άτομα 0-18 ετών. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι το ακουστικό είναι σημάδι γήρανσης και δεν το αποδέχονται, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα όπλο βελτίωσης της ζωής όπως είναι τα γυαλιά οράσεως. Είναι σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας (ακοολόγοι, ακοοπροσθετιστές κλπ) να ενημερώνουν σωστά τους πάσχοντες για τα οφέλη του ακουστικού στην καθημερινότητα τους καθώς και για τις πολλές επιλογές που υπάρχουν όσον αφορά τη λειτουργία αλλά και την εμφάνιση τους.
Ωτορινολαρυγγολόγος (ωρλ)
