Διαζύγιο: Όταν τα παιδιά (δεν) πρέπει να διαλέξουν…

Γρηγοράκη Ιωάννα

Ψυχολόγος

Διαζύγιο: Όταν τα παιδιά (δεν) πρέπει να διαλέξουν…

H διάλυση ενός γάμου είναι ένα πολύ συχνό στρεσογόνο γεγονός που καλείται να αντιμετωπίσει μία οικογένεια τη σημερινή εποχή. Παρ’ όλο που η απόφαση του διαζυγίου λαμβάνεται από τους συζύγους, οι επιπτώσεις της επηρεάζουν όλα τα μέλη της οικογένειας.

Ο χωρισμός -το γεγονός που στην πραγματικότητα πλήττει τα παιδιά- είναι πιθανό να προηγείται αρκετά χρόνια του διαζυγίου και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι βαθύτατα οδυνηρός για τα παιδιά. Για τους περισσότερους ενήλικες ο χωρισμός βιώνεται ως μία τραυματική απώλεια, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε συναισθήματα αφόρητου πόνου και οδύνης. Τότε είναι πραγματικά πολύ εύκολο να αγνοήσουν, να μειώσουν τη σημασία ή να αποτύχουν να υποστηρίξουν το παιδί σε αυτή τη δοκιμασία. Σε τέτοιες καταστάσεις, οι γονείς ενδεχομένως χωρίς να το θέλουν, κάνουν λάθη με σοβαρές και πολλές φορές καταστρεπτικές συνέπειες για τη ψυχολογική υγεία των παιδιών τους.

Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη και ψυχοφθόρα για όλους, όταν δυστυχώς τα παιδιά κάποιες φορές αναγκάζονται να πάρουν το μέρος του ενός γονιού. Πολύ συχνά όλα τα παιδιά γίνονται το αντικείμενο διαμάχης των συζύγων και αποτελούν το δελεαστικό στόχο για αμοιβαία ανταλλαγή κατηγοριών. Καθώς τα παιδιά είναι ανίσχυρα, γίνονται έρμαια των γονιών τους, όταν εκείνοι καταρρέουν. Ως απόγονος του αντιπαθητικού (πιθανώς μισητού) συζύγου, το παιδί είναι δυνατόν να αντανακλά ιδιότητες και χαρακτηριστικά ενοχλητικά για τον άλλον σύζυγο. Αυτό το είδος παράλογης σκέψης προέρχεται από την παρατεταμένη φύση των εντάσεων και την εχθρότητα που γεννιέται σε έναν δυστυχισμένο γάμο. Η πίεση που ασκείται στους ενήλικες, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να ζουν σε κοντινή απόσταση παρά την ασυμφωνία τους, τους οδηγεί σε πράξεις και μοχθηρά και σκληρά σχόλια, τα οποία δεν θα επέτρεπαν στους εαυτούς τους να πουν ή να κάνουν υπό κανονικές συνθήκες. Η άμεση είτε έμμεση απαίτηση από ένα παιδί να διαλέξει ανάμεσά τους είναι ιδιαίτερα καταστρεπτική για την ψυχολογική κατάσταση του. Έτσι, το παιδί ακροβατεί σε ένα τεντωμένο σκοινί μεταξύ ενός δίπολου και συνεπώς καλλιεργείται μέσα του συναισθηματική αστάθεια και ανασφάλεια.  Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην πληρούνται επαρκώς οι βασικές συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού οδηγώντας σε ένα ευρύ φάσμα δυσλειτουργικών μοτίβων αργότερα στη ζωή του.

Είναι προφανές ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη για όλα τα μέλη της οικογένειας να δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των επιβλαβών συνεπειών που επιφέρει το διαζύγιο και τα γεγονότα που προηγήθηκαν πριν ληφθεί η απόφαση αυτή. Παρ’ όλα αυτά, είθισται τα ζευγάρια να υποτιμούν αυτή την ανάγκη και να μην ζητούν επαγγελματική  βοήθεια για τα συναισθηματικά τους προβλήματα. Οι δικηγόροι δεν είναι σε θέση να βοηθήσουν στο ξεπέρασμα των οδυνηρών συναισθημάτων (θυμός, ενοχή, πόνος, άγχος, απόγνωση) των ενηλίκων, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με την αποτυχία της σχέσης τους, ούτε μπορούν να βοηθήσουν εκείνα τα παιδιά που οι γονείς τους είναι τόσο απασχολημένοι με τον εαυτό τους ώστε δεν καταφέρνουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Τις πιο πολλές φορές, τα παιδιά παραμελούνται κατά τη διάρκεια του διαζυγίου και αφήνονται σε ένα συναισθηματικό κενό.

Ωστόσο, η οικογένεια είναι μία κοινωνική δομή που συνεχίζει να υπάρχει και μετά τη νομική διάλυση της, και όσοι επιχειρούν να ασχοληθούν με την οικογένεια σαν να αποτελείται από μεμονωμένα άτομα, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, δεν προσφέρουν καμία βοήθεια στο παιδί. Η στενή συναισθηματική επαφή και με τους δύο γονείς είναι πυρηνική ανάγκη του παιδιού για τη διατήρηση της ευημερίας του. Αντιθέτως, το να καλείται να αφοσιωθεί στον έναν ή στον άλλο γονέα είναι εξαιρετικά επιζήμιο για την ψυχολογική κατάσταση του. Το παιδί χρειάζεται να νιώθει στοργή και για τους δύο γονείς του, όσο παράλογα κι αν έχουν συμπεριφερθεί ο ένας στον άλλο. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μην πέσουν στην παγίδα να εξισώσουν την αποτυχία της μεταξύ τους σχέσης με την αποτυχία κάλυψης των πυρηνικών συναισθηματικών αναγκών των παιδιών τους. Η απόφαση να πάρουν διαζύγιο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να είναι «μαζί» για το παιδί.

Διαβάστε επίσης από

Γρηγοράκη Ιωάννα

Αποδοχή και αυτισμός

6 Απριλίου 2021

Άγχος: Φίλος ή Εχθρός;

5 Ιανουαρίου 2017

Ο πιο ενημερωμένος κατάλογος ιατρικών και παραϊατρικών ειδικοτήτων στο Βόρειο Αιγαίο.

Join us

Είστε γιατρός;