Εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια νόσος όπου τα εγκεφαλικά κύτταρα πεθαίνουν λόγω έλλειψης οξυγόνου. Το εγκεφαλικό μπορεί να προκληθεί από μια απόφραξη στην κυκλοφορία του αίματος, ή την ρήξη μιας αρτηρίας που τροφοδοτεί τον εγκέφαλο.
Εις μνήμην του Πατέρα μου Βάσου Ι. Γαληνού
Οι δύο κύριοι τύποι εγκεφαλικών περιλαμβάνουν το ισχαιμικό και το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο.Ισχαιμικά εγκεφαλικό είναι περίπου το 87% όλων των εγκεφαλικών και αυτά συμβαίνουν όταν ένα θρόμβος σχηματιστεί και αποφράξει την ροή σε τμήμα του εγκεφάλου.Το αιμορραγικό εγκεφαλικό συμβαίνει όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στην επιφάνεια του εγκεφάλου διαρρηγνύεται και γεμίζει το κενό ανάμεσα στο κρανίο και τον εγκέφαλο με αίμα (υπαραχνοειδής αιμορραγία) ή όταν μια προβληματική αρτηρία στον εγκέφαλο διαρρηγνύεται και γεμίζει τους γύρω ιστούς με αίμα (εγκεφαλική αιμορραγία). Και οι δύο τύποι εγκεφαλικού έχουν σαν αποτέλεσμα την έλλειψη κυκλοφορίας στον εγκέφαλο και άθροιση αίματος που ασκεί υπερβολική πίεση στον εγκέφαλο.
ΣΗΜΑΔΙΑ
Εντός λίγων λεπτών από την εγκατάσταση του εγκεφαλικού αρχίζει ο θάνατος των εγκεφαλικών κυττάρων και η εμφάνιση των συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα, καθώς η έγκαιρη θεραπεία είναι σημαντική για την αποκατάσταση.
Στα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνονται η δυσκολία στην βάδιση, απώλεια της ισορροπίας και συντονισμού, οι δυσκολίες στην άρθρωση, η ζάλη, η αδυναμία, το μούδιασμα και η παράλυση, η θολή όραση, διπλωπία ή η αμαύρωση της όρασης, η αιφνίδια σοβαρή κεφαλαλγία, καθώς και η σύγχυση. Ο ασθενής μπορεί ξαφνικά να μην μπορεί να μιλήσει, να έχει προβλήματα μνήμης, ή να παραλύσει μια πλευρά του σώματος.
Τα συμπτώματα μπορεί να εξελίσσονται ή να διακυμαίνονται κατά τη διάρκεια της πρώτης ή και της δεύτερης ημέρας. Αυτό καλείται εγκεφαλικό επεισόδιο σε εξέλιξη. Όταν δεν παρατηρείται περαιτέρω επιδείνωση, η κατάσταση θεωρείται ένα ολοκληρωμένο εγκεφαλικό επεισόδιο.
Μικρότερα εγκεφαλικά (ή σιωπηλά εγκεφαλικά), όμως, μπορεί να μην προκαλέσουν συμπτώματα, αλλά και πάλι να προκαλέσουν καταστροφή εγκεφαλικού ιστού.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Μεγάλο μέρος της πρόληψης εγκεφαλικού στηρίζεται στον υγιεινό τρόπο ζωής, που περιλαμβάνει την διάγνωση και ρύθμιση υπέρτασης, την διακοπή του καπνίσματος, την μείωση της χοληστερίνης και της πρόσληψης νατρίου και λιπαρών, την κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο, την κατάλληλη θεραπεία διαβήτη, την διαχείριση του άγχους, καθώς και την φυσική δραστηριότητα.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Ένα εγκεφαλικό είναι ένα επείγον περιστατικό, και στην υποψία εγκεφαλικού επεισοδίου μεταφέρεται ο ασθενής άμεσα στο νοσοκομείο ώστε να γίνουν εξετάσεις και να του παρασχεθεί η κατάλληλη θεραπεία όσο το δυνατόν συντομότερο.
Οι ιατροί έχουν διάφορα εργαλεία διαθέσιμα για να ελέγχουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού και για να κάνουν διάγνωση ενός εγκεφαλικού.
Αυτά περιλαμβάνουν:
– Την φυσική εξέταση, δηλαδήτην εξέταση της αρτηριακής πίεσης και τις αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο χοληστερίνης, σακχάρου και αμινοξέων.
– Τον υπέρηχο, όπου ένα ραβδί που ακουμπά πάνω από τις καρωτίδες στον λαιμό μπορεί να δώσει μια εικόνα που δείχνει εάν υπάρχει στένωση ή θρόμβωση.
– Την αγγειογραφία, όπου ένας καθετήρας τοποθετείται στις αρτηρίες και εγχέει σκιαστικό που μπορεί να ανιχνευθεί από ακτίνες X.
– Την αξονική τομογραφία (CT), όπου ο τομογράφος σχηματίζει μια 3-D εικόνα που μπορεί μα δείξει ανευρύσματα, αιμορραγία, ή ανώμαλα αγγεία στον εγκέφαλο.
– Την μαγνητική τομογραφία (MRI), όπου το μαγνητικό πεδίο δημιουργεί μια 3-D απεικόνιση του εγκεφάλου ώστε να εντοπίσουμε πιθανές ιστικές βλάβες από εγκεφαλικό.
– Και τέλος, το υπερηχογράφημα καρδιάς, δηλαδή ένας υπέρηχος που παίρνει εικόνες της καρδιάς ώστε να ελέγξουμε εάν υπάρχουν έμβολα.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Ο πρωταρχικός στόχος στην θεραπεία ισχαιμικού εγκεφαλικού είναι η αποκατάσταση της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο. Αυτό επιχειρείται με την χρήση ενός θρομβολυτικού φαρμάκου που λέγετε ενεργοποιητήςιστικούπλασμινογόνου (tPA). Ο ιατρός εκχέει το tPA στο χέρι του ασθενούς. Εάν για κάποιο λόγο ο ασθενής δεν μπορεί να λάβει tPA τότε χορηγούνται αντί αυτού αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα.
Επιπλέον, μπορεί να γίνουν χειρουργικές επεμβάσεις που μπορούν να ανοίξουν ή να διευρύνουν τις αρτηρίες. Αυτές περιλαμβάνουν την καρωτιδική ενδαρτηριεκτομή (αφαίρεση πλάκας και διεύρυνση της καρωτίδας αρτηρίας) και αγγειοπλαστική (ένα μπαλόνι που διευρύνει την καρωτίδα αρτηρία και παραμένει ανοιχτή με ένα μεταλλικό πλέγμα που ονομάζεται stent).
Το αιμορραγικό εγκεφαλικό αντιμετωπίζεται διαφορετικά από το ισχαιμικό εγκεφαλικό. Χειρουργικές επεμβάσεις που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αυτού του είδους εγκεφαλικού περιλαμβάνουν την χειρουργική απολίνωση, εμβολισμός του ανευρύσματος, και η αφαίρεση αρτηριοφλεβώδους δυσπλασίας (AVM).
Ο καθένας μπορεί να υποστεί εγκεφαλικό. Αν και πολλοί παράγοντες κινδύνου δεν μπορούν να τροποποιηθούν, πολλοί μπορούν να βελτιωθούν την σωστή διατροφή και φροντίδα.
ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η αποκατάσταση ξεκινά το συντομότερο δυνατό μετά την προσβολή του επεισοδίου, αμέσως μόλις ο ασθενής είναι αιμοδυναμικά σταθερός και δεν κινδυνεύει από νέο επεισόδιο μπορεί να ξεκινήσει φυσικοθεραπεία. Ο κύριος στόχος του φυσικοθεραπευτή είναι να βοηθήσει να επανέλθει ο ασθενής στις δραστηριότητες τόσο στο σπίτι, όσο και στην εργασία και την κοινωνική του ζωή.
Η αποκατάσταση ενός ασθενούς ο οποίος έχει περάσει εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να χωριστεί σε δυο στάδια το αρχικό και το στάδιο της σχετικής ανάρρωσης.Οι στόχοι και οι παρεμβάσεις της φυσικοθεραπείας σε αυτά τα δύο σταδία είναι διαφορετικοί ενώ μερικές φυσιοθεραπευτικές παρεμβάσεις του αρχικού σταδίου να μπορεί συνεχισθούν και στο επόμενο στάδιο αν τις έχει ανάγκη ο ασθενής.
Πρέπει να τονισθεί ότι η φυσικοθεραπεία δεν στοχεύει στην θεραπεία των νεκρών νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου αλλά στην διόρθωση όσο είναι δυνατόν των νευρομιυκών λειτουργιών του ασθενούς εκπαιδεύοντας άλλα τμήματα του εγκεφάλου και δραστηριοποίηση ικανοτήτων οι οποίες βρίσκονταν σε αχρηστία.
Η πορεία της αποκατάστασης ενός ασθενούς με εγκεφαλικό επεισόδιο δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς. Η παρούσα περιγραφή για την φυσικοθεραπεία στα εγκεφαλικά επεισόδια είναι γενική και δεν μπορεί να εμβαθύνει περισσότερο την φυσιοθεραπευτική προσέγγιση γιατί κάθε ασθενής ύστερα από σωστή φυσιοθεραπευτική αξιολόγηση πρέπει να ακολουθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα.
ΠΗΓΕΣ
Κεκάτος Ε., (1999). Εγκεφαλικό Επεισόδιο: Φυσικοθεραπευτική Φροντίδα, Εκδόσεις: Παρισιανού, Αθήνα.
Φυσικοθεραπευτής
