Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια ανίατη χρόνια πάθηση βραδείας εξέλιξης στην οποία αποφράσσονται οι αεραγωγοί λόγω της καταστροφής των τοιχωμάτων τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα υγείας στα ανεπτυγμένα κράτη.
Αίτια
i. Τον κυριότερο εκλυτικό παράγοντα αποτελεί το κάπνισμα (ενεργητικό ή παθητικό). Σύμφωνα με έρευνες ένα μεγάλο ποσοστό των χρόνιων καπνιστών θα εμφανίσει ΧΑΠ.
ii. Οι συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος κυρίως κατά τη παιδική ηλικία.
iii. Η καύση βιομάζας ( π.χ. κάρβουνο) σε σπίτια χωρίς σωστό και τακτικό αερισμό είναι ένα σοβαρό αίτιο για ΧΑΠ.
iv. Επάγγελμα. Η παρατεταμένη έκθεση σε καυσαέρια και χημικές ουσίες ευθύνεται για ένα μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων ασθενών με ΧΑΠ.
v. Γενετικά αίτια όπως η έλλειψη α1-αντιθρυψίνης η οποία είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται στο συκώτι και ασκεί προστατευτική δράση στους πνεύμονες.
Συμπτώματα
i. Βήχας. Είναι συχνά το πρώτο σύμπτωμα. Αρχικά εμφανίζεται σποραδικά, αλλά με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο επίμονος και συχνός. Καταλήγει να είναι χρόνιος και παραγωγικός.
ii. Δύσπνοια. Αρχικά εμφανίζεται σε συγκεκριμένες κοπιαστικές δραστηριότητες και συνοδεύεται με λαχάνιασμα, αλλά τείνει να επιδεινώνεται με τη πάροδο του χρόνου, ιδιαιτέρως αν συνεχίζεται το κάπνισμα.
iii. Παραγωγή πτυέλων. Οι αεραγωγοί που έχουν υποστεί βλάβη παράγουν πολλή περισσότερη βλέννα και έτσι αυξάνεται η ποσότητα παραγωγής πτυέλων.
iv. Μείωση της αντοχής του πάσχοντος λόγω του κακού αερισμού άρα και μείωση της ποιότητας ζωής του.
v. Προοδευτική μείωση της αναπνευστικής λειτουργίας
vi. Απώλεια μυϊκής μάζας λόγω του ότι ο ασθενής μειώνει κατά πολύ τις δραστηριότητές του λόγω μειωμένων αντοχών, άρα και μυϊκή αδυναμία.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με σπιρομέτρηση.
Η σπιρομέτρηση είναι μια εργαστηριακή εξέταση η οποία γίνεται στο πνευμονολογικό ιατρείο από πνευμονολόγο και με τη βοήθεια ενός ειδικού οργάνου που ονομάζεται σπιρόμετρο. Με την εξέταση αυτή αξιολογούμε κατά πόσο ο αέρας που υπάρχει στους πνεύμονες έχει ανεμπόδιστη ροή. Για την ακρίβεια μετράει τον όγκο του εκπνεόμενου αέρα μετά από μια μέγιστη εισπνοή αλλά και τη ταχύτητα της εκπνοής, δηλαδή τη ροή του. Βασική προϋπόθεση για τα σωστά αποτελέσματα είναι η απόλυτη συνεργασία του εξεταζόμενου και του γιατρού, ο οποίος θα εξηγήσει τη διαδικασία της εξέτασης και θα δώσει οδηγίες για την επιτυχή ολοκλήρωσή της.
Θεραπεία
Στους ασθενείς με ΧΑΠ στόχος της θεραπείας είναι η επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η μείωση της συχνότητας και της βαρύτητας των παροξυσμών.
Πολύ σημαντικός στόχος επίσης είναι η αύξηση της αντοχής του ασθενούς και η μείωση της κόπωσης όπου κατά συνέπεια έχουν τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση οξυγονοθεραπείας, φαρμακευτική αγωγή και αναπνευστική φυσικοθεραπεία.
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία περιλαμβάνει:
i. Μείωση των παροξύνσεων της νόσου
ii. Επανεκπαίδευση σωστής αναπνοής
iii. Εκμάθηση διαφραγματικής αναπνοής
iv. Ασκήσεις αναπνευστικών μυών
v. Θέσεις χαλάρωσης και παροχέτευσης για αποβολή των εκκρίσεων
vi. Ασκήσεις και τεχνικές χαλάρωσης
vii. Εκμάθηση σωστού και αποτελεσματικού βήχα επίσης για αποβολή των εκκρίσεων
viii. Χρήση αναπνευστικών συσκευών που ονομάζονται εξασκητές αναπνευστικών μυών.
Εκτός από τους αναπνευστικούς μύες θα πρέπει να ασκήσουμε και να ενδυναμώσουμε και τους περιφερικούς μύες για τη βελτίωση της ικανότητας της λειτουργικής άσκησης του ασθενούς.
Ο σκοπός του προγράμματος αποκατάστασης είναι η βελτίωση της φυσικής κατάστασης, η καταπολέμηση της έλλειψης σωματικής άσκησης, της μυϊκής αδυναμίας και της δυσλειτουργίας του αναπνευστικού. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει στην ανεξαρτησία του ασθενή, στη μείωση της δύσπνοιας και γενικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης του αναπνευστικού θα πρέπει να σχεδιάζεται και να είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενή για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα εκείνου. Η συχνότητα και η διάρκεια της κάθε συνεδρίας εξαρτάται από τον ασθενή και την πορεία της κατάστασής του.
Φυσικοθεραπευτής
