Η Εργοθεραπεία είναι η επιστήμη που βοηθά τους ανθρώπους να διεκπεραιώνουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες που είναι σημαντικές σε αυτούς, ανεξάρτητα από την δυσκολία, αναπηρία ή πάθηση που πιθανόν να αντιμετωπίζουν. (AOTA)
Η παιδιατρική εργοθεραπεία εστιάζει στο να βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες που απαιτούνται, ώστε να είναι αυτόνομα άτομα ως ενήλικες. Οι σωματικές αναπηρίες, οι τραυματισμοί και πολλά άλλα θέματα μπορούν να παρεμποδίσουν την ικανότητα του παιδιού να εκτελεί κοινά καθήκοντα ή να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά γνωστικά και κοινωνικά.
Πρόκειται για την θεραπεία μέσω έργου, δηλαδή τις διάφορες καθημερινές δραστηριότητες που τα άτομα κάνουν ατομικά ή σε ομάδες, επενδύοντας χρόνο και έχουν νόημα και σκοπό στη ζωή τους. Τα έργα αυτά αφορούν δραστηριότητες που σχετίζονται με την παραγωγικότητα (σχολείο, εργασία), τον ελεύθερο χρόνο (χόμπι) και αυτοεξυπηρέτηση (σίτιση, ένδυση, απόδυση κ.α.).
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε στον εργοθεραπευτή;
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπευτών, πρέπει να αναζητήσετε εργοθεραπευτική αξιολόγηση αν το παιδί σας παρουσιάζει τρεις ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες:
- Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σημαίνει ότι το παιδί δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτά ή ότι δεν τα καταφέρνει (επειδή π.χ. είναι λίγο πιο πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με την ηλικία του).
- Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί.
- Μοιάζει αδύναμο, έχει δηλαδή ελαττωμένο μυϊκό τόνο. Πρόκειται για ένα παιδί που φαίνεται να μην έχει αντοχή, που είναι χαλαρό-πλαδαρό.
- Χτυπάει εύκολα, επειδή δυσκολεύεται να εκτιμήσει τη θέση του σώματός του στο χώρο.
- Δεν του αρέσει να πηδάει, να κάνει κούνια και αποφεύγει την παιδική χαρά.
- Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο, να κάνει παζλ ή να κόψει με το ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.
- Είναι υπερκινητικό και δεν μπορεί να ησυχάσει.
- Δεν του αρέσουν οι αγκαλιές, το μπάνιο, το κόψιμο των νυχιών ή το κούρεμα των μαλλιών, ίσως επειδή δεν του αρέσει να το αγγίζουν.
- Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μία δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μεταβεί σε άλλη.
- Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει, συνήθως στην Α΄ δημοτικού και ο γραφικός του χαρακτήρας είναι κακός.
- Κουράζεται εύκολα με τις σχολικές του εργασίες.
- Δεν έχει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή με μεγαλύτερα παιδιά.
Ποια παιδιά χρήζουν εργοθεραπευτικής παρέμβασης;
Παιδιά που εμφανίζουν:
- Διαταραχές Αισθητηριακής ολοκλήρωσης
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα
- Αυτισμός, Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)
- Νοητική υστέρηση
- Ψυχοκινητική καθυστέρηση
- Σύνδρομα (Down , Rett κ.α.)
- Εγκεφαλική παράλυση
- Υδροκεφαλία , Μικροκεφαλία
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Πως παρεμβαίνει ο εργοθεραπευτής;
Μετά την αξιολόγηση ο εργοθεραπευτής καθορίζει τις δυσκολίες του παιδιού και θέτει μακροπρόθεσμους στόχους για την κατάκτηση βασικών δεξιοτήτων που θα του επιτρέπουν την ανεξάρτητη εμπλοκή του σε καθημερινές δραστηριότητες σε όλους τους τομείς.
Ποια είναι τα μέσα της εργοθεραπείας;
Στην παιδιατρική εργοθεραπεία το κύριο μέσο θεραπευτικής παρέμβασης είναι το παιχνίδι.
Έτσι, το παιδί δείχνει μεγαλύτερη προθυμία, κίνητρο και ενεργητική συμμετοχή να ασχοληθεί με τις διάφορες δραστηριότητες.
Ο εργοθεραπευτής χρησιμοποιεί παιχνίδια κάθε τύπου κινητικά με άλματα, μπάλα, κούνιες κ.α., λεπτής κινητικότητας, κατασκευαστικά με τουβλάκια, πλαστελίνη κ.α, παιχνίδια με κανόνες, επιτραπέζια παιχνίδια συγκέντρωσης, μνήμης, στρατηγικής ή επίλυσης προβλήματος.
Τα παιχνίδια, βέβαια, επιλέγονται από τον ειδικό και στοχεύουν σε δεξιότητες που πρέπει να δουλέψει το παιδί, για να τις κατακτήσει. Αυτές οι δεξιότητες αφού κατακτηθούν εδραιώνονται και γενικεύονται στη καθημερινότητα του παιδιού.
Οι τομείς παρέμβασης της Παιδιατρικής Εργοθεραπείας είναι:
- Λεπτή κινητικότητα: ικανότητα σύλληψης μολυβιού, χειρισμού μικρών αντικειμένων
- Αδρή κινητικότητα: πέταγμα μπάλας, στασικός έλεγχος, ισορροπία κλπ.
- Γνωστικές δεξιότητες – Αντίληψη: μνήμη, συγκέντρωση – προσοχή, μίμηση, χώρο-χρονικές έννοιες
- Κοινωνικές δεξιότητες: βλεμματική επαφή, προσαρμογή σε αλλαγές, κανόνες, συμμετοχή στα κοινά κλπ.
- Δραστηριότητες καθημερινής ζωής: Ανάπτυξη δραστηριοτήτων για την αυτοεξυπηρέτηση και αυτόνομη καθημερινότητα του παιδιού όπως σίτιση, ένδυση, χρήση τουαλέτας κλπ
- Αισθητηριακή ρύθμιση: σωστή επεξεργασία αισθητηριακών πληροφοριών
