«Η ανάπτυξη μιας έννοιας είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη της λέξης που τη σηματοδοτεί ».
1.Οργανώστε ευκαιρίες μάθησης για το παιδί και διευκολύνετε το έμφυτο ενδιαφέρον του για να εξερευνήσει τον κόσμο του.
Τα παιδιά μαθαίνουν με όλες τους τις αισθήσεις, δημιουργούν νοητικές κατασκευές, γνωστικά σχήματα με τα οποία αφομοιώνουν και κατηγοριοποιούν τα ερεθίσματα και «συμμορφώνουν» τα παλιά τους γνωστικά σχήματα με βάση τη νέα εμπειρία. Αφήστε τα παιδιά να ανακαλύψουν, να πιάσουν, να γλείψουν, να αισθανθούν, να ακούσουν, να δοκιμάσουν, να γευτούν.Είναι αυτά τα γνωστικά σχήματα που αργότερα τα σηματοδοτούν με νοήματα και λέξεις
2.Διατηρείστε φυσικό το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει και μαθαίνει το παιδί.
Δεν είναι παράξενο που τα παιδιά αναπτύσσονται γρηγορότερα το καλοκαίρι που έρχονται σε επαφή με τη φύση και έχουν μεγαλύτερη ελευθερία αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και βιώνουν νέες εμπειρίες. Οργανώστε κατάλληλα το περιβάλλον του ώστε το παιδί να βρίσκει κάτι για το οποίο να θέλει ή να πρέπει να επικοινωνήσει. Προσπαθήστε να μην ακολουθείτε πάντα τις ίδιες ρουτίνες που καθιστούν το παιχνίδι προβλέψιμο.
3.Η επικοινωνία εξυπηρετεί σκοπούς.
Το παιδί επικοινωνεί για να καλύψει τις ανάγκες του ή για να καλύψει τις επικοινωνιακές απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Το μωρό μπορεί να κλαίει για να δηλώσει ότι πεινάει αλλά και προσπαθεί να ανακαθίσει όταν η μαμά απλώνει τα χέρια της για να το πάρει στην αγκαλιά της.
4.Επικοινωνούμε με πρόθεση.
Το παιδί επικοινωνεί για δηλώσει ανάγκη, επιθυμία, απαίτηση, συναίσθημα, για να ρωτήσει, ζητήσει, σχολιάσει..Στα πρώτα στάδια επικοινωνίας, οι επικοινωνιακές προθέσεις του παιδιού ερμηνεύονται από τους ενηλίκους. Οι γονείς δίνουν νόημα στις επικοινωνιακές προσπάθειες του παιδιού και ερμηνεύουν «τι θέλει να πει» με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, «προ-λέξη» ή χειρονομία. Φροντίστε να μην αναγνωρίζετε συνεχώς μόνο το ίδιο νόημα σε αυτά που λέει το παιδί. Μπορεί να επικοινωνεί με τον ίδιο τρόπο διαφορετικά πράγματα και για διαφορετικό σκοπό. Ενισχύστε αυτή τη διαφορετικότητα.
5.Επικοινωνούμε με μηνύματα και προκαλούμε αλλαγές.
Εξασφαλίστε ότι το παιδί θέλει να επικοινωνήσει, ότι υπάρχει κάποιος που θέλει να το «ακούσει», ότι υπάρχει κάτι να «πει» και ότι αυτή η προσπάθεια είναι αποδεκτή, στέφεται με επιτυχία και προκαλεί ικανοποίηση. Αυτό δεν έχει πιθανότητες να γίνει αν το παιδί μάς μιλά όταν για παράδειγμα βλέπουμε τηλεόραση, αν δεν το έχουμε απέναντι μας καθήμενοι στο ίδιο ύψος με αυτό, αν δεν το κοιτάμε στα μάτια και δεν ανταποκρινόμαστε αμέσως σε αυτό που μας ζητά.
6.Σημασία έχει η επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα όχι το μέσο επικοινωνίας.
Δεχτείτε οποιοδήποτε μέσο με το οποίο το παιδί σάς δείχνει αυτό που θέλει. Ήχοι με νόημα, προ-λέξεις, νοήματα και χειρονομίες, δείξιμο με το δάχτυλο, νεύματα είναι όλα αποδεκτά. Μην περιμένετε να ακούσετε λέξεις και μην τις απαιτείτε. Οι λέξεις θα έρθουν σε αντικατάσταση των πρώιμων μέσων επικοινωνίας.
7.Δείξτε στο παιδί σας επικοινωνιακές δεξιότητες.
Μιλάτε ο καθένας με τη σειρά του, δώστε αμέριστο χρόνο στο παιδί σας να αντιδράσει σε μία ερώτηση ή εντολή, ανταποκριθείτε αμέσως σε ό,τι σας ζητά, μοιραστείτε εξίσου το χρόνο ομιλίας και παιχνιδιού όσο δύσκολο και αν είναι αυτό, μιλάτε με φυσιολογική ταχύτητα, εδραιώστε και διατηρείστε βλεμματική επαφή με το παιδί, μπείτε σε μια σχέση αλληλεπίδρασης μαζί του με ίσα επικοινωνιακά δικαιώματα, ξεχάστε το ρόλο του δασκάλου που ξέρει και υιοθετήστε το ρόλο του γονιού που επανανακαλύπτει μαζί με το παιδί του τον κόσμο και χαίρεται αυτήν την δημιουργική αλληλεπίδραση.
8.Μην χρησιμοποιείτε τον «μωρουδίστικο» τρόπο ομιλίας.
Πολλοί γονείς θεωρούν χαριτωμένο τον απλοποιημένο τρόπο ομιλίας του παιδιού τους, του μιλούν με τον ίδιο τρόπο (π.χ. ώρα για νάνι τώρα, έλα να κάνεις μαμ, πάμε να παίξουμε γκολ) και τον εδραιώνουν. Οι ήχοι της γλώσσας οργανώνονται σε λέξεις με φυσικό τρόπο, παρόμοιο σε όλες τις γλώσσες, χρησιμοποιώντας έναν εγγενή μηχανισμό. Δώστε έμφαση στην επικοινωνιακή χρήση μιας λέξης και κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας επαναλάβετε τη λέξη με φυσικό τρόπο για να την ακούσει το παιδί. Δώστε ένα καλό και φυσικό ακουστικό πρότυπο στο παιδί βοηθώντας το να το αποστηθίσει ακουστικά έτσι ώστε να αυξήσει τις πιθανότητες να το παράγει ορθά τη επόμενη φορά.
9.Βοηθείστε τη σύνδεση σημαίνοντος και σημαινόμενου.
Όταν το παιδί δείχνει κάτι, βλέπει μία εικόνα σε ένα βιβλίο ή λέει μια πρώιμη λέξη βοηθείστε το λέγοντάς του με φυσικό τρόπο τη λέξη που αντιστοιχεί στην έννοια. Ονοματίστε αντικείμενα με τα οποία παίζει και συνοδεύσετε το παιχνίδι του με ομιλία.
10.Ωθείστε την εξέλιξη του συμβολικού παιχνιδιού.
Φτιάξτε ιστορίες με κουκλάκια αναπαριστώντας την πραγματικότητα και περιγράψτε λεκτικά το παιχνίδι σας. Χρησιμοποιείστε μικρές προτάσεις, με συντακτική πολυπλοκότητα ανάλογη της εξέλιξης του παιδιού. Παίξτε δίπλα στο παιδί οργανώνοντας το δικό σας παράλληλο παιχνίδι και αφήστε το παιδί να σας αντιγράψει.
Χρήσιμη συμβουλή!
Αφιερώστε χρόνο στο παιδί σας ο οποίος θα είναι δημιουργικός αλλά και εξίσου σημαντικός για την μετέπειτα γλωσσική του ανάπτυξη. Παίξτε , μιλήστε , μαγειρέψετε, οργανώστε το παιδί σας στο οικείο του περιβάλλον. Το παιδί χρειάζεται και έχει ανάγκη να περνάει χρόνο κυρίως με τους γονείς αλλά και τους οικείους του αναπτύσσοντας μια υγιή συναισθηματική επαφή η οποία θα λειτουργήσει ως πρόδρομος για τη επικοινωνία του αλλά και τη γενικότερη μαθησιακή του πορεία.
Λογοθεραπευτής
