Πρόωρος τοκετός: Παράγοντες κινδύνου και αποτελεσματικές μέθοδοι πρόληψης

Λίβανος Παναγιώτης

Γυναικολόγος – Μαιευτήρας

Πρόωρος τοκετός: Παράγοντες κινδύνου και αποτελεσματικές μέθοδοι πρόληψης

Είναι ο τοκετός πριν την συμπλήρωση των 37 εβδομάδων.

Λιγότερο από 28 εβδ.: Πολύ σοβαρή προωρότητα(5%)
28-31 εβδ.: Σοβαρή προωρότητα (15%)
31-34 εβδ.: Μέτρια προωρότητα (20%)
34-37 εβδ.: Ηπια προωρότητα (60%)

Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της σύγχρονης μαιευτικής. Στην Ευρώπη αφορά το 5-9% των γεννήσεων. Στις ΗΠΑ το 12-13% τα τελευταία χρόνια είναι η συνηθέστερα αιτία προγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ 25% της περιγεννητικής θνησιμότητας αποδίδεται στη προωρότητα ενώ 15 εκ. έμβρυα γεννιούνται πρόωρα κάθε χρόνο παγκοσμίως (5%-18% όλων των γεννήσεων).
1990: 1600000 θάνατοι εμβρύων λόγω προωρότητας παγκοσμίως
2013 : 740000 θάνατοι

Αυξάνει σημαντικά το κόστος της περιγεννητικής φροντίδας

Στις ΗΠΑ γεννιούνται ετησίως 500000 πρόωρα και η φροντίδα τους στοιχίζει περίπου 25 δισ. δολάρια.

Η πιθανότητα επιβίωσης αν γεννηθεί το έμβρυο πριν τις 23 εβδ. είναι σχεδόν μηδενική, στις 23 εβδ. είναι περίπου 15%, στις 24 εβδ. 55%, στις 25 εβδ. 80%.

Τα στοιχεία αυτά αφορούν επιβίωση αλλά όχι επιβίωση χωρίς μακροχρόνια προβλήματα.

Παράγοντες κινδύνου για προωρότητα

-Iστορικό προωρότητας!!!

– Φυλή (συνηθέστερα στη μαύρη φυλή)

– Yψηλό η χαμηλό σωματικό βάρος η ακριβέστερα ΒΜΙ

– Χαμηλό ύψος

– Χαμηλο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο

– Λοιμώξεις

– Mη ειδική κολπίτιδα( bacterial vaginosis)

– Ασυμπτωματική βακτηριουρία

– Μυκόπλασμα, ουρές πλάσμα

– Χλαμμύδια

– Κοντός τράχηλος!!

– Ανατομικές ανωμαλίες μήτρας λχ δικερή μήτρα

– Eξωσωματική γονιμοποίηση

– Πολύδυμη κύηση

– Κάπνισμα, αλκοόλ, κοκαΐνη

– Επιπλοκές κύησης: πολυυδράμνιο, αποκόλληση πλακούντα

– Ιατρογεννής πρόωρος τοκετός:  Πρόκληση δηλ τοκετού λόγω μητρικών επιπλοκών όπως προεκλαμψία, σακχαρώδης διαβήτης ή εμβρυικών επιπλοκών όπως η σοβαρή υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη

Επιπλοκές για το έμβρυο λόγω προωρότητας

Άμεσες

Υψηλή περιγεννητική θνησιμότητα (ο κίνδυνος αυξάνεται βέβαια με το βαθμό προωρότητας)

Νευρολογικά: Απνοια, εγκεφαλοπάθεια, εγκεφαλική αιμορραγία, αμφιβληστροειδοπάθεια

Αναπνευστικα: Το κύριο προβλημα λόγω άνωριμοτητοας των πνευμόνων

Αναπνευστική ανεπάρκεια (RDS)

Γαστρεντερικα: Νεκρώσιμη εντεροκολίτιδα

Μεταβολικά, αιματολογικά: Υποθερμία, υπογλυκαιμία, υπασβεστιαιμία, αναιμία, θρομβοκυττοπενία, ίκτερος

Λοιμώξεις: Πνευμονία, ουρολοιμώξεις

Βουβωνοκήλη

Απώτερες

Με τα σημερινά δεδομένα τα περισσότερα πρόωρα (ειδικά αυτά που γεννιούνται μετά τις 32 εβδ. και τα 1500 gr) θα είναι φυσιολογικά στο υπόλοιπο της ζωής τους.

Στα όρια όμως της προωρότητας λιγότερο από 28 ή και λιγότερο από 24 εβδ και για τα πολύ μικρά μωρά ( βάρος γέννησης μικρότερο από 1500 ή και 1000 γρ) ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως νευροαναπτυξιακή καθυστέρηση, προβλήματα όρασης και ακοής, επιληψία, εγκεφαλική παράλυση , χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, διαβήτης, υπέρταση , διαταραχές στα λιπίδια του αίματος με συνεπακόλουθη καρδιαγγειακά νόσο.

Πρόληψη

Πριν την εγκυμοσύνη:

– Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής

– Διακοπή καπνίσματος

– Ρύθμιση σωματικού βάρους

Κατά την εγκυμοσύνη    

– Έλεγχος και θεραπεία της ασυμπτωματικής βακτηριουρίας: Μειώνεται ο κίνδυνος πυελονεφρίτιδος και πρόωρου τοκετού

– Θεραπεία κολπικού αποικισμού από μυκόπλασμα, ουρεόπλασμα , στρεπτόκοκκο ομάδας Β, , τριχομονάδες : ΔΕΝ απεδείχθη μείωση του κινδύνου πρόωρου τοκετού

– Η θεραπεία της μη ειδικής κολπίτιδας (bacterial vaginosis) πριν τις 20 εβδ. μπορεί να είναι αποτελεσματική στη μείωση του κινδύνου για πρόωρο τοκετό

– Λήψη συμπληρωμάτων διατροφής: Ισως τα ω-3 λιπαρά να βοηθούν στη μείωση του κινδύνου. Αυτο δεν εχει αποδειχθεί για άλλα συμπληρώματα όπως λχ το ασβέστιο ή η ασπιρίνη

– Μέτρηση του τραχήλου στο υπερηχογράφημα του Β επιπέδου

Η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την πρόληψη του πρόωρου τοκετού

Η μέτρηση αυτή (καλύτερα διακολπικά) πρέπει να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του υπερηχογραφήματος Β επιπέδου. Έχει ήδη ενσωματωθεί στο υπερηχογράφημα και της αυχενικής διαφάνειας σε ερευνητικά πλαίσια. Σε γυναίκες με κοντό τράχηλο ο κίνδυνος προωρότητας αυξάνεται σημαντικά. Στις περιπτώσεις αυτές δίδεται η επιλογή της συντηρητικής θεραπείας με δισκία προγεστερόνης ή κρέμα προγεστερόνης σε κολπική χορήγηση. Η προγεστερόνη ηρεμεί τη μήτρα, εμποδίζει την μετανάστευση μικροβίων από τον κόλπο στη μήτρα παχαίνοντας την τραχηλική βλέννη, έχει αντιφλεγμονώδη δράση: Διατηρεί έτσι το μήκος του τραχήλου και είναι πολύ αποτελεσματική ιδιαίτερα στις γυναίκες με ιστορικό πρόωρου τοκετού (μείωση του σχετικού κινδύνου κατά 40-55%). Εναλλακτικά υπάρχει η επιλογή της περίδεσης τραχήλου (cerclage) κατά την οποία τοποθετείται ράμμα στον τράχηλο διακολπικά συνήθως αλλά και λαπαροσκοπικά. Το ράμμα θα αφαιρεθεί κατά το τέλος της κύησης συνήθως μετά την 37η εβδ.

Ειδικότερα για τις πολύδυμες κλήσεις υπάρχει και η επιλογή του πεσσού Arabin που τοποθετείται ενδοκολπικά. Πρόκειται για ένα δαχτυλίδι από συνθετικό υλικό που αγκαλιάζει τον τράχηλο και αποκαθιστά τη γωνία του με το σώμα της μήτρας με εξαιρετικά αποτελέσματα στη μείωση του κινδύνου για πρόωρο τοκετό σε δίδυμες κυήσεις.

Διαβάστε επίσης από

Λίβανος Παναγιώτης

COVID-19 και εγκυμοσύνη

21 Οκτωβρίου 2020

Ο πιο ενημερωμένος κατάλογος ιατρικών και παραϊατρικών ειδικοτήτων στο Βόρειο Αιγαίο.

Join us

Είστε γιατρός;