Κάθε ζευγάρι το οποίο αδυνατεί να αποκτήσει παιδιά ενώ κάνει ελεύθερες προσπάθειες για δυο χρόνια , όταν είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών και έξι μήνες έως ένα χρόνο όταν είναι πάνω από 35 ετών , θεωρείται υπογόνιμο. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να επισκεφθεί το γυναικολόγο ώστε να εντοπιστεί το πρόβλημα το οποίο είναι πιθανό να εμποδίζει την απόκτηση ενός παιδιού.
Καμιά φορά το πρόβλημα μπορεί να μην οφείλεται σε κάποια παθολογική κατάσταση , αλλά απλά στην άγνοια των δύο συντρόφων όσον αφορά την ανατομία και τη φυσιολογία του γεννητικού συστήματος. Για αυτό το ζευγάρι πάντα πρέπει να ενημερώνεται λεπτομερώς από το γυναικολόγο του.
Πολλοί μπορεί να είναι οι παράγοντες που δεν αφήνουν ένα ζευγάρι να τεκνοποιήσει. Mπορεί να ευθύνεται η γυναίκα (γυναικείος παράγων) , ο άντρας (αντρικός παράγων) ή και οι δυο σύζυγοι.
Ο γυναικείος παράγοντας αφορά τις ωοθήκες που πρέπει να παράγουν φυσιολογικά ωάρια , των οποίων να είναι δυνατή η ελευθέρωση και η γονιμοποίηση. Οι σάλπιγγες πρέπει θα πρέπει να είναι διαβατές για να επιτρέπουν την άνοδο των σπερματοζωαρίων και την κάθοδο του εμβρύου. Το ενδομήτριο πρέπει να είναι φυσιολογικό, παχύ και ικανό για τη φυσιολογική εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου και την ομαλή εμβρυική ανάπτυξη.
Ο ανδρικός παράγοντας αφορά τη φυσιολογική λειτουργία των γεννητικών οργάνων του άνδρα. Θα πρέπει οι όρχεις να παράγουν ικανοποιητική ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, να μην υπάρχουν φλεγμονές και ο ανδρικός γεννητικός σωλήνας θα πρέπει να είναι φυσιολογικός χωρίς ενδείξεις απόφραξης.
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνει το ζευγάρι;
Αρχικά πρέπει να γίνεται μια σειρά από εξετάσεις για να βρεθεί ποιος είναι ο παράγοντας που δεν επιτρέπει μια κύηση. Οι παράγοντες που πρέπει να ελεγχθούν είναι οι εξής:
– Ανάλυση σπέρματος ,όπου εξετάζεται ο όγκος, η κινητικότητα, η ποιότητα, η ποσότητα και ο αριθμός των σπερματοζωαρίων.
– Η λειτουργικότητα και η διαβατότητα των σαλπίγγων, που ελέγχεται με δυο ειδικές εξετάσεις, την υστεροσαλπιγγογραφία και τη λαπαροσκόπηση.
– Οι ορμόνες που ελέγχουν και επιδρούν την αναπαραγωγική ικανότητα. Με μια απλή εξέταση αίματος μετράμε τις τιμές της E2, LH, PRG ,FSΗ, PRL,TSH.
– Η εξέταση μήτρας και ενδομητρίου με κολπικό υπέρηχο και με υστεροσκόπηση μετριούνται οι διαστάσεις της μήτρας και του ενδομητρίου και ελέγχεται η ποιότητά τους και η ανατομία τους.
Ποιες είναι οι τεχνικές υποβοήθησης του ζευγαριού;
Το κάθε ζευγάρι αντιμετωπίζεται ξεχωριστά ανάλογα με την περίπτωση. Σήμερα με την ύπαρξη πολλών δραστικών τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι δυνατή η θεραπεία των περισσοτέρων μορφών υπογονιμότητας. Οι τεχνικές αυτές μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες κατηγορίες:
• παρακολούθηση φυσικού κύκλου
• πρόκληση ωοθηλακιορρηξίας
• ενδομητρική σπερματέγχυση
• εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF)
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ
Φυσιολογικά μια γυναίκα με κύκλο 28 – 30 μερών πρέπει να κάνει ωορρηξία μεταξύ 12-16 μέρας του κύκλου ( ως πρώτη μέρα του κύκλου θεωρούμε την πρώτη μέρα που ξεκινάει η περίοδος) .Εάν έχει επαφή αυτές τις μέρες τότε μένει έγκυος. Σε γυναίκες που δεν μπορούν να υπολογίσουν τις μέρες αυτές ή γυναίκες που δεν έχουν σταθερό κύκλο προτείνεται η υπερηχογραφική παρακολούθηση του. Έτσι βλέποντας κάθε δύο με τρείς μέρες υπερηχογραφικά τις ωοθήκες μπορούμε να δούμε πότε γίνεται η ωορρηξία και τότε συστήνεται στο ζευγάρι να έχει επαφή.
ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΩΟΘΗΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑΣ
Η μέθοδος αυτή ενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν ανωμαλίες στον κύκλο τους. Συνήθως πρόκειται για περιστατικά με διαταραχές της ωοθυλακιορρηξίας. Στόχος αυτής της μεθόδου είναι η διόρθωση της διαταραχής αυτής δίνοντας ή από του στόματος αγωγή, (χάπια κλομιφαίνης), είτε λήψη ενέσεων (FSH). Με υπερηχογραφικό έλεγχο παρακολουθούμε την ανάπτυξη των θυλακίων και όταν αυτά φτάσουν στο επιθυμητό μέγεθος τότε συστήνουμε στο ζευγάρι να έχει επαφή.
ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ
Είναι μια μέθοδος παραπλήσια με την προηγούμενη μέθοδο με τη διάφορα ότι όταν τα θυλάκια φτάσουν στο επιθυμητό μέγεθος το ζευγάρι δεν έχει επαφή αλλά αντί για αυτό ο σύζυγος δίνει σπέρμα στο εργαστήριο το οποίο αφού πρώτα με κάποιες τεχνικές επεξεργαστεί εισάγεται από τη γιατρό με τη βοήθεια ειδικού καθετήρα μέσα στην μήτρα (ενδομητρική κοιλότητα).Η μέθοδος αυτή συνήθως προτείνεται σε ζευγάρια οπού κάποιο μικρό πρόβλημα παρουσιάζεται στο σπέρμα του συζύγου.
ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ
Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει πρόβλημα στις σάλπιγγες, σε προηγούμενες αποτυχημένες σπερματεγχύσεις, σε ανδρικό παράγοντα, ενδομητρίωση και ανεξήγητη στειρότητα.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης ( της θεραπείας ) χορηγούνται φάρμακα ( κυρίως με τη μορφή ενέσεων) τα οποία έχουν ως σκοπό τη δημιουργία πολλών ωοθυλάκιων (φυσιολογικά κάθε γυναίκα παράγει μόνο ένα κάθε μήνα). Παρακολουθούμε κάθε 2-3 μέρες υπερηχογραφικά και με εξετάσεις αίματος ( πορεία των ορμονών) την αντίδραση των ωοθηκών στα φάρμακα αυτά και κρίνουμε πότε θα γίνει η ωοληψία.
Τα ωάρια αμέσως μετά την ωοληψία τοποθετούνται σε ειδικό καλλιεργητικό υγρό. Στη συνέχεια τοποθετείται και το σπέρμα το οποίο έχει επεξεργαστεί ειδικά και γίνεται η γονιμοποίηση των ωάριων και για τις επόμενες 2-3 μέρες παρακολουθείται η εξέλιξη τους.
Αφού περάσουν αυτές οι μέρες και η εξέλιξη των ωαρίων είναι καλή, γίνεται η εμβρυομεταφορά, η τοποθέτηση δηλαδή των εμβρύων από την γυναικολόγο μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα της γυναίκας, με ένα ειδικό καθετήρα διαμέσου του τραχήλου.
Μετά από 12 μέρες από την εμβρυομεταφορά γίνεται το τεστ κυήσεως με τη μέτρηση μιας ορμόνης στο αίμα, την β- χοριακή γοναδοτροπίνη ( b-hCG). Eάν είναι θετικό δυο εβδομάδες αργότερα γίνεται ο πρώτος υπέρηχος κυήσεως.
Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
