Προληπτική μαστογραφία. Συνήθεις απορίες και απαντήσεις

Η μαστογραφία αποτελεί την μέθοδο εκλογής για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού πριν αυτός εκδηλώσει συμπτώματα στην ασθενή ή άλλα ευρήματα απο την κλινική εξέταση και τις άλλες εργαστηριακές εξετάσεις. Την τελευταία δεκαετία με την καθιέρωση της ψηφιακής τεχνολογίας η πλέον εξελιγμένη μορφή της μαστογραφίας είναι ή ψηφιακή μαστογραφία που γίνεται με νέας τεχνολγίας μηχανήματα που λέγονται ψηφιακοί μαστογράφοι. Μια ενδιάμεση μορφή μεταξύ της παλαιάς κλασσικής μαστογραφίας και της ψηφιακής είναι η λεγόμενη ψηφιοποιημένη μαστογραφία (CR MAMMOGRAPHY), η οποία γίνεται με τα κλασσικά μηχανήματα στα οποία αντί φιλμ χρησιμοποιείται μια ειδική πλάκα που με την χρήση ειδικού μηχανήματος που λέγεται ψηφιοποιητής μετατρέπει την κλασική εικόνα σε εικόνα στον υπολογιστή. Η χρήση της ενδιάμεσης επεξεργασίας μειώνει την ποιότητα της εικόνας σε σχέση με την ψηφιακή ενώ με την ψηφιοποιημένη μαστογραφία λόγω της χρήσης των κλασικών μαστογράφων υπάρχει ακτινοβόληση κατά 30% περίπου περισσότερο από την ψηφιακή

Η προληπτική ψηφιακή μαστογραφία πρέπει να γίνεται από όλες τις γυναίκες άνω των 40 ετών κάθε χρόνο για όσα χρόνια έχουν καλή γενικότερη υγεία. Χρήσιμη είναι μια πρώτη μαστογραφία στα 35 έτη (baseline).
Πολλές είναι οι απορίες σχετικά με την μαστογραφία. Παρακάτω μερικά συχνά ερωτήματα και οι απαντήσεις τους.

1)Γιατί δεν γίνεται προληπτική μαστογραφία σε ηλικίες κάτω των 35;

Στατιστικά δεν προσφέρει στην έγκαιρη διάγνωση λόγω της μειωμένης συχνότητας της νόσου αλλά κυρίως της χαμηλής διακριτικής ικανότητας σε νεαρούς μαστούς λόγω της αυξημένης πυκνότητας. Γίνεται όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις.

2)Γιατί πρέπει να συγκρίνεται η μαστογραφία με την προηγούμενη;

Μικροδιαφορές στην εικόνα μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ πρόωρη διάγνωση μιας βλάβης που χωρίς την σύγκριση θα έμενε αδιάγνωστη.

3)Με την μαστογραφία είμαστε 100% σίγουροι για το αποτέλεσμα;

Η μαστογραφία παρότι διεθνώς έχει αποδειχθεί ως ο πλέον έγκυρος τρόπος έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού όπως όλες οι εξετάσεις έχει ένα μικρό ποσοστό αστοχίας γι αυτό πρέπει να συμπληρώνεται με την ετήσια ψηλάφηση από τον γιατρό και την αυτοεξέταση του μαστού.

4)Αφού είναι τόσο μεγάλο το όφελος από την μαστογραφία γιατί δεν γίνεται ποιο συχνά;

Στατιστικά έχει βρεθεί ότι ένα έτος αποτελεί ικανό χρονικό διάστημα για να μπορεί να είναι εμφανής η διαφορά στην απεικόνιση μιας βλάβης που ξεκίνησε λίγο μετά την προηγούμενη μαστογραφία. Σε ειδικές περιπτώσεις αμφίβολες συστήνεται επανέλεγχος σε 6 μήνες.

4)Ποιος είναι ο ρόλος του υπερηχογραφήματος και της μαγνητικής μαστογραφίας;

Και οι δύο αποτελούν εξαιρετικές απεικονιστικές εξετάσεις που συμβάλλουν στην διάγνωση των παθήσεων του μαστού. Δεν έχουν ρόλο από μόνες τους στον προληπτικό έλεγχο γιατί δεν απεικονίζουν συγκεκριμένα ευρήματα που έχουν σχέση με τον καρκίνο του μαστού όπως η μαστογραφία. Χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά ή σε περιπτώσεις που παρότι έχουμε την υποψία δεν βρίσκουμε κάτι στην μαστογραφία.

5)Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής σε σχέση με την κλασσική μαστογραφία;

Μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα και αντίθεση (contrast) και κατά συνέπεια περισσότερη λεπτομέρεια στην εικόνα. Πάντα το αποτέλεσμα είναι το καλύτερο δυνατό χωρίς επαναλήψεις. Λιγότερη ακτινοβολία. Αρχειοθέτηση της εξέτασης.

6) Η ψηφιοποιημένη μαστογραφία είναι ίδια με την ψηφιακή;

Όχι η ψηφιοποιημένη μαστογραφία γίνεται με τα κλασσικά μηχανήματα και μετά μετατρέπεται σε ψηφιακή μορφή. Η εικόνα μοιάζει με την ψηφιακή αλλά πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι λόγω της μετατροπής μπορεί να είναι καλύτερη η κλασσική. Η ακτινοβολία στην ψηφιοποιημένη είναι κατά 30% περισσότερη από την ψηφιακή.

ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ           ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

7)Μια γυναίκα που θηλάζει μπορεί να κάνει μαστογραφία ή αυτό δημιουργεί κίνδυνο στο βρέφος;

Η ακτινοβολία διαπερνά τον μαστό για λίγα δευτερόλεπτα και διαχέεται, δεν υπάρχει μετά την εξέταση και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην γίνει η μαστογραφία. Η εξετασθείσα μπορεί να έρθει σε επαφή με τα παιδιά της και να θηλάσει αμέσως μετά την μαστογραφία χωρίς πρόβλημα.

8)Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να γίνεται μαστογραφία;

Προληπτική μαστογραφία απαγορεύεται κατά την εγκυμοσύνη. Εάν όμως υπάρχουν συμπτώματα τα οποία κρίνεται ότι πρέπει να διερευνηθούν με μαστογραφία, μπορεί να γίνει με τις κατάλληλες προφυλάξεις για το έμβρυο.

9)Μέχρι ποια ηλικία πρέπει να γίνεται η προληπτική μαστογραφία;

Οι διεθνείς οδηγίες καθορίζουν ότι όσο δεν υπάρχουν άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας και υπάρχει μια ικανοποιητική ποιότητα ζωής πρέπει να συνεχίζεται ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία.

10)Υπάρχουν συγκεκριμένες μέρες που πρέπει να γίνεται η μαστογραφία;

Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει να γίνεται τις πρώτες ημέρες του κύκλου έως το πολύ την 12η. Πάντως δεν απαγορεύεται να γίνεται και αργότερα αρκεί να αποκλείεται η πιθανότητα εγκυμοσύνης και να μην έχουν αυξημένη ευαισθησία οι μαστοί.