Πολλές φορές οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες καταστάσεις τις οποίες πολλές φορές δεν έχουν τις γνώσεις, όπως είναι φυσικό να διαχειριστούν. Μια από αυτές είναι η δυσκολία που έχουν στο να εντάξουν το παιδί τους στη σχολική κοινότητα και πιο συγκεκριμένα στο δημοτικό σχολείο.
Οι ατελείωτες ώρες παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς πρέπει τώρα πλέον να περιοριστούν περισσότερο καθώς το παιδί εντάσσεται σε μια νέα κοινωνική ομάδα, αυτή του σχολείου, στην οποία υπάρχουν καθήκοντα και υποχρεώσεις.
Όσο δύσκολο όμως είναι για τους γονείς, είναι και για τα παιδιά καθώς είναι κάτι καινούριο για αυτά. Καλό λοιπόν θα ήταν οι γονείς να γνωρίζουν ότι η προετοιμασία του παιδιού δεν πρέπει να ξεκινάει τους 3 μήνες του καλοκαιριού πριν το παιδί να πάει σχολείο. Η σχολική ετοιμότητα λοιπόν ξεκινάει από την οικογένεια καθώς το παιδί παίρνει τα βασικότερα ερεθίσματα από αυτή διότι είναι ο φορέας κοινωνικοποίησης. Στη συνέχεια σειρά έχουν το περιβάλλον του παιδιού και τέλος ο δάσκαλος που θα το διδάξει.
Η σημασία του όρου
Με τον όρο σχολική ετοιμότητα αναφερόμαστε στις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που πρέπει να έχει ένα παιδί στην προσχολική ηλικία για να μπορέσει να δεχτεί μια νέα γνώση ή δεξιότητα στη σχολική. Οι γνώσεις αυτές και οι δεξιότητες αφορούν τόσο την σωματική ανάπτυξη όσο και την πνευματική που συμβάλλουν στη διαδικασία της μάθησης.
Πιο συγκεκριμένα
1. Προφορικός λόγος
α) Φωνολογική ανάπτυξη (διαφοροποίηση ήχων)
β) Σημασιολογία (χρήση λεξιλογίου)
γ) Σύνταξη (δομή του λόγου)
2. Ψυχοκινητικότητα ( συντονισμός χεριού-ματιού, παγίωση πλευρίωσης, κινητικότητα δακτύλων)
3. Νοητική Κατάσταση (προσοχή, αντίληψη, μνήμη και σκέψη)
4. Συναισθηματική κατάσταση: κοινωνικές σχέσεις, έννοια του εαυτού.
Ονομάζεται λοιπόν σχολική ετοιμότητα γιατί σχετίζεται με το πόσο είναι έτοιμο το παιδί να δεχτεί νέες γνώσεις και να ανταποκριθεί επαρκώς στις ανάγκες του σχολείου.
Η ετοιμότητα για μάθηση δεν εμφανίζεται αυτόματα αλλά σχετίζεται και με το σχολείο το οποίο οφείλει να την καλλιεργήσει. Δηλαδή η ετοιμότητα κάθε παιδιού σχετίζεται με την ποιότητα διδασκαλίας που έχει πάει το παιδί τα προηγούμενα χρόνια. Σε κάθε ηλικία το παιδί δέχεται διαφορετικά ερεθίσματα και το σχολείο το κατευθύνει έτσι ώστε το παιδί να συμβαδίζει με την γνωστική του ετοιμότητα.
Ποιες δεξιότητες όμως πρέπει να έχει ένα νήπιο για σχολική ετοιμότητα;
Συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη
- Πρέπει να είναι σίγουρο για τον εαυτό του, να δείχνει αυτοπεποίθηση
- Να μπορεί να αναπτύσσει φιλίες με άλλα παιδιά και να συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες
- Πρέπει να μπορεί να λύσει απλά πρακτικά προβλήματα, να έχει υπομονή στο να μάθει κάτι καινούριο και να ζητάει βοήθεια όποτε χρειαστεί
- Να έχει ποικιλία συναισθημάτων, χαρά, λύπη, θυμός και να μπορεί να τα εκδηλώσει και να φερθεί ανάλογα
- Να είναι ανεξάρτητο στο ντύσιμο και στην προσωπική υγιεινή
- Να σέβεται τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων και να κατανοεί τι είναι σωστό και τι λάθος
Γλώσσα και Προγραφή
- Χρησιμοποιεί αυξανόμενο λεξιλόγιο με ευχέρεια
- Διηγείται ιστορίες και γεγονότα που έχει ζήσει
- Φτιάχνει ιστορίες και παίζει παιχνίδια ρόλων
- Συνδέει ήχους με συλλαβές,λέξεις και γράμματα
- Αναγνωρίζει την αλφαβήτα και σαν ήχους και σαν μορφές
- Γνωρίζει την γραφή του ονόματος του με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα
Προμαθηματικές έννοιες
- Γνωρίζει τα σχήματα
- Γνωρίζει τις βασικότερες προθέσεις
- Μπορεί να συγκρίνει, να κατηγοριοποιεί και να ταιριάζει εικόνες
- Αναγνωρίζει και χρησιμοποιεί αριθμούς ως το δέκα
- Αρχίζει να αντιλαμβάνεται την έννοια της αφαίρεσης και της πρόσθεσης
- Έχει χωροχρονικό προσανατολισμό
Γενικές γνώσεις
- Μπορεί να κάνει συζητήσεις για γεγονότα του παρελθόντος και του παρόντος
- Κάνει ερωτήσεις για να λάβει πληροφορίες και έχει απορίες για το πώς και γιατί λειτουργούν κάποια πράγματα
- Εξερευνεί, σκαρφαλώνει και ισορροπεί με μεγαλύτερη επιδεξιότητα
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν και να προετοιμάσουν καλύτερα το παιδί τους:
Τηρήστε ένα σταθερό καθημερινό ρυθμό στο πρόγραμμα του φαγητού, του ύπνου και του παιχνιδιού
Βάλτε όρια. Κάθε δραστηριότητα πρέπει να ξεκινάει και να τελειώνει συγκεκριμένη ώρα
Ενθαρρύνετε τις προσπάθειες που κάνει το παιδί και επιβραβεύστε το ακόμα και αν το αποτέλεσμα δεν είναι τέλειο
Δημιουργήστε δραστηριότητες με την μορφή παιχνιδιού. Πηγαίνετε μαζί σούπερ μάρκετ, μετρήστε τα προϊόντα, ζητήστε του να βρει τα αγαπημένα του δημητριακά, αναγνωρίστε χρώματα και είδη προϊόντων
Αφήστε το παιδί να είναι υπεύθυνο για τη αυτοεξυπηρέτηση του, να ντύνεται μόνο του, να τρώει μόνο του, να μαζεύει τα παιχνίδια του
Ζητήστε του να σας βοηθήσει σε δουλειές του σπιτιού, να στρώσετε μαζί το τραπέζι, να μαζέψετε μαζί τα ρούχα
Μειώστε την ώρα που το παιδί περνά μπροστά από την τηλεόραση. Όσο κουρασμένοι και αν είστε μην βάζετε το παιδί να παρακολουθεί πολλές ώρες τηλεόραση ή dvd μόνο και μόνο για να μπορέσετε να χαλαρώσετε για λίγη ώρα. Το ίδιο ισχύει και για τον υπολογιστή που τα παιδιά δυστυχώς τώρα πια χρησιμοποιούν από πολύ μικρή ηλικία. Το παιδί έτσι απομονώνεται και δεν εξασκείται στην επικοινωνία
Τις ώρες που το παιδί βλέπει τηλεόραση καλό θα ήταν να παρακολουθούσατε μαζί του ή έστω να είστε εκεί μαζί του
Παίξτε μαζί του επιτραπέζια γιατί το βοηθούν να υπακούει σε κανόνες, να περιμένει την σειρά του και να τη διεκδικεί
Διαβάστε του παραμύθια και ζητήστε του να σας επαναλάβει με λίγα λόγια την ιστορία
Δημιουργήστε καταστάσεις για τις οποίες μπορεί να διηγηθεί αργότερα (πχ μια εκδρομή)
Ταξινομείστε μαζί του αντικείμενα με βάση διαφορετικές ιδιότητες (πχ χρώμα, σχήμα, μέγεθος)
Πείτε του να αναζητήσει γύρω του αντικείμενα που αρχίζουν από διάφορα γράμματα πχ αντικείμενα από κ, φ, δ
Χωρίστε λέξεις σε συλλαβές χτυπώντας παλαμάκια
Αυτές είναι μερικές από της δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε.Οι γονείς τείνουν να μαθαίνουν στα παιδιά τους γραφή και μαθηματικά στην προσχολική ηλικία. Εξαιτίας αυτού οι επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών να βρίσκονται στα πρώτα στάδια και έτσι να δυσκολεύονται να ενταχθούν στη σχολική κοινότητα και να μην μπορούν να δεχτούν τις νέες γνώσεις.
Μπορεί η εποχή που ζούμε να μην σας αφήνει να περάσετε με το παιδί σας όσο χρόνο θέλετε όμως αυτό δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει ο χρόνος που θα του αφιερώσετε να είναι ποιοτικός και να δείχνετε πραγματικό ενδιαφέρον και αγάπη για ότι μοιράζεστε μαζί του!
