Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι «δεν είναι σημαντικό αν ο/η νύν ή πρώην σύζυγος μου και εγώ δεν έχουμε καλές σχέσεις από τη στιγμή που είμαστε εκεί για τα παιδιά». Οι γονείς που έχουν αυτή τη φιλοσοφία μάλλον ξεχνούν πώς ήταν για εκείνους όταν ζούσαν με τους δύο ανθρώπους που αγαπάνε πιο πολύ στον κόσμο, τον Πατέρα και την Μητέρα τους, χωρίς να τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους. Μάλλον έχουν ξεχάσει πόσο τους πλήγωσε συναισθηματικά και πόσο μεγάλη ανασφάλεια καλλιεργήθηκε μέσα τους όχι μόνο λόγω της έλλειψης σταθερότητας, αλλά και της παρουσίας συγκρούσεων μεταξύ των γονιών τους. Είτε μεγάλωσαν σε ένα σπίτι, όπου έβλεπαν σπάνια τους γονείς τους να μαλώνουν –και δεν βίωσαν τα αποτελέσματα από πρώτο χέρι.
Πάρα πολλές μελέτες τα τελευταία 20 χρόνια έχουν δείξει τη συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας της σχέσης ανάμεσα στους γονείς και της ποιότητας ανατροφής των παιδιών. Οι Communings και Davies έχουν αναμφισβήτητα την μεγαλύτερη ερευνητική δραστηριότητα αναφορικά με τα αποτελέσματα των συγκρούσεων μεταξύ των γονέων στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού τους. Ο τρόπος χειρισμού και επίλυσης των αντιπαραθέσεων προκαλεί τεράστια διαφορά στο αποτέλεσμα που έχει στην ψυχολογία των παιδιών.
Τα παιδιά επηρεάζονται αρνητικά όταν οι γονείς τους μαλώνουν ή δεν μιλάνε ο ένας στον άλλον. Εσωτερικεύουν τα μηνύματα των γονέων τους και έπειτα σταδιακά, αν η ένταση επαναλαμβάνεται και δεν επιλύεται ικανοποιητικά, επηρεάζεται η ευημερία τους. Αν τα λάθη που κάνει ο κάθε γονέας επιλύονται γρήγορα, δεν θα προκαλείται μεγάλο αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά, ενώ ένας τρόπος ζωής με άλυτες συγκρούσεις μεταξύ των γονέων τελικά θα τους κοστίσει.
Οι τύποι των συγκρούσεων που έχουν μεγαλύτερο αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά είναι οι επαναλαμβανόμενες μεγάλες συγκρούσεις, εκείνες που μένουν άλυτες για μεγάλο χρονικό διάστημα και οι συγκρούσεις στις οποίες ο ένας γονέας υποτάσσεται στον άλλον. Πρόκειται για τις καταστρεπτικές συγκρούσεις που περιλαμβάνουν σωματική επίθεση, λεκτική εχθρότητα, και μη λεκτική εχθρότητα.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι που η κακή σχέση μεταξύ των γονέων μπορεί να επηρεάσει την ευημερία του παιδιού τους, και αυτό ξεκινάει με τις καταστρεπτικές συγκρούσεις. Κάποιοι μπορεί να αναρωτιούνται «πώς μία καταστρεπτική σύγκρουση μπορεί να επηρεάσει την ανατροφή των παιδιών μας;». Οι καταστρεπτικές συγκρούσεις επηρεάζουν άμεσα την συναισθηματική ασφάλεια του παιδιού, που σχετίζεται με την εμπιστοσύνη του στην ικανότητα των γονιών του να χειριστούν την σύγκρουση και να διατηρήσουν την οικογενειακή σταθερότητα. Στην περίπτωση μίας καταστρεπτικής σύγκρουσης, τα παιδιά ανησυχούν για την διαφύλαξη της συναισθηματικής τους ασφάλειας, εμπλέκονται στη σύγκρουση, αγχώνονται, και τείνουν σχεδόν πάντα να ερμηνεύουν την αλληλεπίδραση των γονιών τους αρνητικά.
Επίσης, οι καταστρεπτικές συγκρούσεις έμμεσα επηρεάζουν την ποιότητα της σχέσης μεταξύ γονέα και παιδιού. Μετά από συνεχείς συγκρούσεις οι γονείς αποθαρρύνονται, με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερη ενέργεια για να επιβλέπουν επαρκώς τα παιδιά τους, να επικοινωνούν ανοιχτά μαζί τους, και για να τους επιβάλλουν κανόνες για κατάλληλη συμπεριφορά. Ακόμη, επηρεάζεται αρνητικά η ομαδική συνεργασία μεταξύ των γονέων που απαιτείται για την ανατροφή των παιδιών τους.
Οι γονείς χρειάζεται να καταλάβουν ότι ο τρόπος που συμπεριφέρονται κατά τη διάρκεια μίας σύγκρουσης είναι σημαντικός και ότι καταλήγοντας σε μία ικανοποιητική λύση θα μειωθεί το επίπεδο ανησυχίας του παιδιού.
Τι μπορεί να γίνει λοιπόν όταν υπάρχει ένταση μεταξύ των γονέων; Οι Cummings και Davies τόνισαν την συγχώρεση και την συμφιλίωση, καθώς τα επίπεδα άγχους των παιδιών θα μειωθούν στο βαθμό που οι συγκρούσεις των γονιών τους επιλύονται ικανοποιητικά. Αυτό σημαίνει ότι οι συγκρούσεις μεταξύ τους χρειάζεται να επιλυθούν αυθεντικά σε ένα συναισθηματικό επίπεδο, και όχι απλά σε λογικό επίπεδο. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι οι γονείς τους επιλύουν τα θέματα τους με έναν υγιή τρόπο –αυτό έχει εμφανή αποτελέσματα και στους γονείς και στα παιδιά! Ωστόσο, αν ο ένας γονιός υποτάσσεται στον άλλον κατά τη διάρκεια επίλυσης των θεμάτων τους και τα παιδιά παρατηρούν ένα αναγκαστικό-υποχωρητικό είδος επίλυσης, θα αισθανθούν ότι ο ένας γονιός «κερδίζει». Αυτό δεν ικανοποιεί τα παιδιά. Η επίλυση μεταξύ των γονεών πρέπει να είναι αυθεντική και ολοκληρωμένη σε ένα συναισθηματικό επίπεδο και όχι φτιαχτή ή ψεύτική, ή με τον έναν γονέα πάντα να παραδίνεται και να υποχωρεί. Τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν την διαφορά μεταξύ της αυθεντικής και της επιφανειακής συμφιλίωσης.
Όταν οι γονείς επιλύουν τις συγκρούσεις τους εποικοδομητικά, δημιουργούν ένα υγιές πρότυπο δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων για τα παιδιά τους, τα οποία θα μάθουν πώς να χειρίζονται και εκείνα τέτοιες καταστάσεις. Από την άλλη πλευρά, οι γονείς που δεν τα πηγαίνουν καλά σε αυτό περνάνε το μήνυμα ότι η χρησιμοποίηση της εχθρότητας, της επιθετικότητας και της παράδοσης είναι έγκυρες λύσεις για την υπερνίκηση των προβλημάτων τους.
Τα τελευταία ευρήματα δείχνουν ότι οι συγκρούσεις μεταξύ γονέων προκαλούν και άλλα πιο σημαντικά είδη προβλημάτων στα παιδιά. Μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά η σχολική τους επίδοση, η συναισθηματική τους ασφάλεια και η ποιότητα των σχέσεων τους με τους συνομηλίκους τους. Ακόμη, μπορεί να παρουσιάσουν διάσπαση στον ύπνο, σωματικές παθήσεις, κατάθλιψη, άγχος, και επιθετικότητα.
Όταν η σχέση μεταξύ των γονέων είναι υψηλά λειτουργική, παρέχεται στο παιδί μία ασφαλής βάση. Η καλή σχέση μεταξύ των γονέων στηρίζει την άριστη λειτουργία του παιδιού τους σαν μία γερή γέφυρα στο πλαίσιο δυνητικά απειλητικών συνθηκών προωθώντας τις σταθερές σχέσεις με τους άλλους. Όταν καταστρεπτικές συγκρούσεις βλάπτουν την γέφυρα αυτή, το παιδί μπορεί να γίνει διστακτικό, να προχωράει μπροστά και να του λείπει αυτοπεποίθηση, ή να πορεύεται με ένα δυσλειτουργικό τρόπο αποτυγχάνοντας να βρει την καλύτερη βάση στις σχέσεις του με τους άλλους ή εντός του εαυτού του.
Ψυχολόγος
