Κατά τη γέννησή μας, το οπτικό μας σύστημα δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη. Το στάδιο της οπτικής μάθησης ξεκινά από τη γέννηση και ολοκληρώνεται περίπου στην ηλικία των 8-9 ετών. Οποιαδήποτε οφθαλμική παθολογία που προκαλεί κακή όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία ή αλλιώς “τεμπέλικο μάτι”.
Οι πιο συχνές αιτίες είναι τα διαθλαστικά σφάλματα (μυωπία, αστιγματισμός, υπερμετρωπία) και ο στραβισμός. Η πιθανότητα αποκατάστασης της τεμπέλικης όρασης είναι υψηλή εάν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί πριν από την ηλικία των 4 ετών, μετά την οποία μειώνεται προοδευτικά, όντας πρακτικά μηδενική στην ηλικία των 8-9 ετών. Από εκείνη την ηλικία και μετά η όραση πρακτικά δεν επιδέχεται βελτίωσης. Για το λόγο αυτό η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας.
Πολλές φορές οι οικογένειες έχουν αμφιβολίες για το πότε πρέπει να φέρουν τα παιδιά τους στον οφθαλμίατρο για οφθαλμολογικό έλεγχο. Η American Academy of Ophthalmology υποστηρίζει πως είναι σημαντική η διεξαγωγή του πρώτου οφθαλμολογικού ελέγχου πριν την ηλικία των 3 ετών, ακόμη κι αν δεν υπάρχει κάποιο σύμπτωμα.
Παρά το γεγονός ότι πολλά παιδιά με τεμπέλικο μάτι είναι ασυμπτωματικά και αναπτύσσονται φυσιολογικά, υπάρχει μία σειρά από σημεία και συμπτώματα που μπορούν να μας προειδοποιήσουν για την παρουσία ενός οφθαλμολογικού προβλήματος, όπως:
η κλίση του κεφαλιού
το συχνό άνοιγμα και κλείσιμο των βλεφάρων
η συχνή ερυθρότητα των οφθαλμών
το πεσμένο βλέφαρο
η κακή σχολική επίδοση
ο συχνός πονοκέφαλος στο τέλος της ημέρας
η ακούσια κίνηση των ματιών (νυσταγμός)
όταν ο οφθαλμός περιφέρεται προς τα μέσα ή προς τα έξω
όταν παρατηρείται δυσκολία στο διάβασμα στον πίνακα ή φαίνεται το παιδί να έχει την ανάγκη να διαβάσει από πιο κοντινή απόσταση.
Εάν παρατηρηθεί κάποιο από αυτά τα σημάδια, είναι πολύ σημαντικό το παιδί να εξεταστεί από οφθαλμίατρο, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης οφθαλμολογικής παθολογίας και να γίνει έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας που θα επιτρέψει να εγγυηθούμε την υγεία των οφθαλμών του.
Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς για μία οφθαλμολογική εξέταση ενός παιδιού, ενώ σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να καταλήξει να είναι και πολύ αργά. Αναμφίβολα, με την έγκαιρη διάγνωση είναι δυνατό να μειωθεί η πιθανότητα ύπαρξης της αμβλυωπίας στην ενήλικη ζωή.
Οφθαλμίατρος
