Η προεκλαμψία αποτελεί μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές της κύησης, η οποία εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να επιφέρει σημαντικές συνέπειες στην υγεία τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού.
Ως προεκλαμψία ορίζουμε την εμφάνιση αυξημένης αρτηριακής πίεσης κατά την κύηση, σε συνδυασμό με παρουσία λευκώματος (πρωτεϊνών) στα ούρα της μητέρας και ταυτόχρονη εμφάνιση συμπτωμάτων από διάφορα όργανα όπως κεφαλαλγία, κοιλιακό άλγος, οπτικές διαταραχές και μειωμένη παραγωγή ούρων από τους νεφρούς. Μια βαριά προεκλαμψία, εφόσον δεν αντιμετωπισθεί, μπορεί εν συνεχεία να εξελιχθεί σε εκλαμψία, μια κατάσταση η οποία αποτελεί επείγον περιστατικό της Μαιευτικής. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η λεγόμενη πρώιμη προεκλαμψία η οποία εμφανίζεται πριν την 37 η εβδομάδα κύησης, καθώς
μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό εξαιτίας των επιπλοκών στην υγεία της μητέρας ή του εμβρύου.
Η προεκλαμψία εμφανίζεται μετά την 20 η εβδομάδα της κύησης και επιπλέκει περίπου το 5% του συνόλου των κυήσεων. Γνωρίζουμε ότι ορισμένες ομάδες γυναικών βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένοι επιβαρυντικοί παράγοντες οι οποίοι φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο αυτό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται:
1. Τόκος: εμφανίζεται συχνότερα σε πρωτότοκες γυναίκες
2. Ηλικία (συνήθως >35 ετών και <20 ετών)
3. Παχυσαρκία
4. Πολύδυμη κύηση
5. Σακχαρώδης διαβήτης κυήσεως
6. Αφρο – αμερικανική φυλή
7. Ιστορικό προεκλαμψίας σε προηγούμενη κύηση ή οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας σε συγγενή πρώτου βαθμού (Μητέρα ή Αδελφή)
8. Ιατρικό ιστορικό μητέρας (Χρόνια υπέρταση, νεφρική νόσος κ.α.)
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψιν μόνο το ιστορικό μιας γυναίκας και τους επιβαρυντικούς της παράγοντες μπορούμε να εντοπίσουμε μόνο το 40% των γυναικών που θα αναπτύξουν πρώιμη (πριν τις 37 εβδομάδες κύησης) και μόνο το 33% που θα αναπτύξουν όψιμη (μετά τις 37 εβδομάδες κύησης) προεκλαμψία.
Επομένως θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο εάν μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να ανιχνεύσουμε όσο νωρίτερα γίνεται, τις περισσότερες από τις εγκύους εκείνες οι οποίες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της επιπλοκής αυτής και ακόμα πιο χρήσιμο εάν υπήρχε κάποιος τρόπος προκειμένου να μειώσουμε τον κίνδυνο αυτό στις γυναίκες που θα ανιχνεύαμε. Τα ευχάριστα νέα είναι ότι πλέον και τα δυο υπάρχουν και είναι αποτελεσματικά!
Σημαντικό βήμα στον τομέα αυτό πραγματοποιήθηκε αρχικά το 2013 με τη δημοσίευση της μελέτης “Competing risks model in early screening for preeclampsia by biophysical and biochemical markers.” Fetal Diagn Ther 2013;33:8-15 από την ερευνητική ομάδα του Fetal Medicine Foundation με επικεφαλή τον Καθηγητή Κύπρο Νικολαϊδη. Η μελέτη απέδειξε ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε το 76% των γυναικών που θα εμφανίσουν πρώιμη προεκλαμψία πριν από τις 37 εβδομάδες και το 38% των γυναικών που θα αναπτύξουν όψιμη προεκλαμψία μετά τις 37 εβδομάδες με τον εξής τρόπο:
Στις γυναίκες οι οποίες έρχονται για το υπερηχογράφημα του πρώτου τριμήνου (Αυχενική Διαφάνεια), λαμβάνεται λεπτομερές ιστορικό. Επιπλέον μετράται και καταγράφεται η Αρτηριακή Πίεση της γυναίκας τη στιγμή της επίσκεψης. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος, ελέγχεται η ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες (τα αγγεία που μεταφέρουν αίμα από τη μητέρα στο έμβρυο) και καταγράφονται τα ευρήματα. Τέλος, μαζί με τις υπόλοιπες αιματολογικές εξετάσεις που αποστέλλονται για τον έλεγχο των χρωμοσωμικών ανωμαλιών (PAPP-A και β-HCG) αποστέλλεται ακόμα μια εξέταση η οποία ονομάζεται PLGF. Αφού έχουμε όλα τα στοιχεία, με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού, μπορούμε να υπολογίσουμε τον κίνδυνο κάθε γυναίκας για εμφάνιση προεκλαμψίας
αργότερα στην εγκυμοσύνη.
Το ερώτημα του τι κάνουμε αφού βρούμε μια γυναίκα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας, απαντήθηκε το 2017 με τη δημοσίευση της μελέτης «Aspirin versus Placebo in Pregnancies at High Risk for Preterm Preeclampsia» από την ίδια ερευνητική ομάδα, η οποία απέδειξε ότι εάν χορηγήσουμε στις γυναίκες που ανιχνεύονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας στο πρώτο τρίμηνο, Ασπιρίνη χαμηλής δόσης (150mg μια φορά την ημέρα πριν από τον βραδινό ύπνο) τότε ο κίνδυνος εμφάνισης της επιπλοκής αυτής μειώνεται κατά 80% όσον αφορά την πρώιμη προεκλαμψία και 60% για την όψιμη προεκλαμψία!
Η ασπιρίνη θα πρέπει να ξεκινήσει να χορηγείται στις γυναίκες με αυξημένο ατομικό κίνδυνο προεκλαμψίας πριν τις 16 εβδομάδες κύησης και να συνεχιστεί η λήψη της μέχρι και τις 36 εβδομάδες κύησης. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει η λήψη ασπιρίνης τόσο καλύτερα και τα αποτελέσματα.
Η ασπιρίνη δεν θα πρέπει να λαμβάνεται εφόσον μια έγκυος βρεθεί ότι είναι χαμηλού κινδύνου για εμφάνιση προεκλαμψίας. Για το λόγο αυτό η Ασπιρίνη δεν χορηγείται ανεξαιρέτως σε όλες τις εγκύους, παρά μόνο σε αυτές οι οποίες έχουν ελεγχθεί και έχουν βρεθεί ότι ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση της επιπλοκής αυτής.
* Στο ιατρείο Μαιευτικής-Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής, ο ιατρός Απόστολος Γεωργαντής, διαθέτει την ανάλογη πιστοποίηση, την εμπειρία και τον κατάλληλο εξοπλισμό προκειμένου να πραγματοποιήσει τον παραπάνω έλεγχο, κατά την επίσκεψη για το υπερηχογράφημα 1 ου τριμήνου (11-14 εβδομάδες). Προκειμένου να μην επιβαρυνθούν επιπλέον οικονομικά οι μέλλοντες γονείς, το ιατρείο Εμβρυομητρικής καλύπτει το κόστος της επιπλέον εξέτασης που απαιτείται (PLGF), προκειμένου όλες οι μέλλουσες μητέρες να έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο για προεκλαμψία.
Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
