Ως σακχαρώδη διαβήτη κύησης ορίζουμε οποιουδήποτε βαθμού δυσανεξία στο μεταβολισμό της γλυκόζης, η οποία εμφανίζεται ή διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η δυσανεξία αυτή οδηγεί σε αυξημένη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα της εγκύου.
Η έγκυος θα πρέπει να γνωρίζει ότι η αύξηση στο σάκχαρο της, μπορεί, ανάλογα με την εβδομάδα εγκυμοσύνης, να επηρεάσει μερικές φορές δυσμενώς την ανάπτυξη του εμβρύου.
Στην αρχή της κύησης (1ο τρίμηνο) υπάρχει αυξημένος κίνδυνος αποβολής ή εμφάνισης συγγενούς ανωμαλίας του εμβρύου.
Στο 2ο και 3ο τρίμηνο το αυξημένο σάκχαρο της μητέρας διεγείρει το πάγκρεας του εμβρύου, προς μεγαλύτερη έκκριση ινσουλίνης. Αυτό έχει σαν συνέπεια την αύξηση του εμβρυϊκού βάρους, ως αποτέλεσμα συγκέντρωσης λίπους στο υποδόριο καθώς και στα όργανα της κοιλιάς του (π.χ. ήπαρ). Η υπέρμετρη αύξηση του εμβρυϊκού βάρους πέραν του φυσιολογικού για την ηλικία κύησης ονομάζεται μακροσωμία του εμβρύου, η οποία μπορεί να διαγνωσθεί με υπερηχογραφικό έλεγχο.
Τέλος, η εμφάνιση Σακχαρώδους Διαβήτη Κύησης, αυξάνει και την πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας (αυξημένη αρτηριακή πίεση, παρουσία πρωτεϊνης στα ούρα της εγκύου και πολυοργανική δυσλειτουργία), μιας άλλης σημαντικής επιπλοκής στην κύηση.
Αποτελεί μια αρκετά συχνή επιπλοκή, καθώς υπολογίζεται οτι κατά μέσο όρο, ανάλογα με τον υπό εξέταση πληθυσμό και τα διαγνωστικά κριτήρια που χρησιμοποιούμε, το 5% των κυήσεων θα παρουσιάσει Σακχαρώδη Διαβήτη της Κύησης.
Ορισμένες ομάδες γυναικών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν Σακχαρώδη Διαβήτη κατά την διάρκεια της κύησης. Σε αυτές περιλαμβάνονται γυναίκες με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Ιστορικό προηγούμενης κύησης με Σακχαρώδη Διαβήτη
- Ιστορικό γέννησης νεογνού με βάρος >4 κιλά
- Ιστορικό ανεξήγητων ενδομήτριων θανάτων
- Ιστορικό Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών
- Οικογενειακό Ιστορικό Σακχαρώδους Διαβήτη
- Παχυσαρκία (ΒΜΙ > 30)
- Ηλικία >35 ετών
- Εθνικότητα ( Μεγαλύτερη επίπτωση σε γυναίκες Αφροαμερικανικής, Ισπανικής και Ασιατικής καταγωγής)
Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί οτι ακόμα και αν μια γυναίκα δεν ανήκει στις ομάδες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη Κύησης, η πιθανότητα εμφάνισης της παραπάνω επιπλοκής δεν είναι μηδενική. Για το λόγο αυτό, κρίνεται αναγκαίος ο προσυμπτωματικός έλεγχος όλων των εγκύων, προκειμένου να εντοπιστούν οι γυναίκες εκείνες οι οποίες τελικά θα αναπτύξουν Σακχαρώδη Διαβήτη της κύησης.
Ο έλεγχος ξεκινά από τις πρώτες εβδομάδες της κύησης με την μέτρηση των επιπέδων του Σακχάρου νηστείας καθώς και της Γλυκοζυλιωμένης Αιμοσφαιρίνης στο αίμα της μητέρας. Και οι δυο αυτές εξετάσεις θα μας αποκαλύψουν γυναίκες των οποίων τα επίπεδα Σακχάρου στο αίμα τους είναι αυξημένα από την αρχή της εγκυμοσύνης. Συνήθως πρόκειται για γυναίκες με προϋπάρχον Σακχαρώδη Διαβήτη, στις οποίες όμως δεν είχε γίνει διάγνωση μέχρι και την στιγμή της εγκυμοσύνης τους.
Στις γυναίκες με φυσιολογικές τιμές στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, ο έλεγχος θα πρέπει να επαναληφθεί μεταξύ της 24ης και 28ης Εβδομάδας Κύησης, με την διενέργεια της λεγόμενης Καμπύλης Σακχάρου. Η εξέταση αυτή έχει ως εξής: Μετά από αποφυγή κατανάλωσης τροφής το προηγούμενο βράδυ, η έγκυος προσέρχεται στο μικροβιολογικό εργαστήριο, όπου μετρούνται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα της, πριν και μετά την κατάποση 75 γραμμαρίων γλυκόζης. Ανάλογα με τις μετρήσεις, το αποτέλεσμα κρίνεται φυσιολογικό ή παθολογικό.
Σε περίπτωση παθολογικού αποτελέσματος, η παρακολούθηση της κύησης θα πρέπει να τροποποιηθεί. Η κύηση θα πρέπει πλέον να παρακολουθείται από μια ομάδα ειδικών. Στην ομάδα αυτή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται ο Γυναικολόγος που είναι υπεύθυνος για την κύηση, ο Ενδοκρινολόγος που θα παρακολουθεί την εξέλιξη του Σακχαρώδους Διαβήτη, ο Διατροφολόγος για την κατάλληλη τροποποίηση της διατροφής της εγκύου και ο Ειδικός Εμβρυομητρικής για την διενέργεια των απαραίτητων υπερηχογραφικών ελέγχων της κύησης.
Ανάλογα με τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, η αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη της Κύησης μπορεί να γίνει είτε με αλλαγές στην διατροφή της εγκύου από Διατροφολόγο αρχικά, ή, εφόσον δεν υπάρχει βελτίωση των τιμών του σακχάρου, με έναρξη φαρμακευτικής αγωγής από Ενδοκρινολόγο στην συνέχεια. Η ίδια η έγκυος θα πρέπει να μετρά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα της με ειδικό μηχάνημα, τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα (το πρωί αφού ξυπνήσει, και μια ώρα μετά από τα κυρίως γεύματα της ημέρας), ενώ θα πρέπει επιπλέον να καταγράφει την ώρα και το είδος των φαγητών και των σνακ που καταναλώνει.
Ο ρόλος του Εμβρυομητρικού Ιατρού έγκειται στην παρακαλούθηση της αύξησης του βάρους και του καλώς έχειν της υγείας του εμβρύου, με τη διενέργεια υπερηχογραφημάτων ανά τακτά χρονικά διαστήματα των 4 συνήθως εβδομάδων. Τα υπερηχογραφήματα αυτά συνήθως πραγματοποιούνται κατά την 28η, 32η, 36η και 38η εβδομάδα κύησης. Κατά τους υπερηχογραφικούς αυτούς ελέγχους, υπολογίζεται το βάρος του εμβρύου, εκτιμάται η ποσότητα του αμνιακού υγρού και αξιολογείται η αιματική ροή στην εμβρυϊκή κυκλοφορία, όπως στην ομφαλική αρτηρία και τη μέση εγκεφαλική αρτηρία.
Ανάλογα με τα ευρήματα των υπερηχογραφημάτων και την πορεία του Σακχαρώδους Διαβήτη, η ομάδα των ειδικών πιθανών να αποφασίσει κάποια τροποποίηση ως προς τον χρόνο και τον τρόπο του τοκετού.
Σε περίπτωση καλής ρύθμισης του Σακχαρώδους Διαβήτη και φυσιολογικού εκτιμώμενου εμβρυϊκού βάρους, ο τοκετός μπορεί να πραγματοποιηθεί περί την 40η εβδομάδα, κοντά δηλαδή στην υπολογιζόμενη πιθανή ημερομηνία του τοκετού , είτε αναμένοντας την φυσιολογική έναρξη του τοκετού, είτε με πρόκληση του τοκετού.
Σε περίπτωση αρρύθμιστου Σακχαρώδους Διαβήτη ή Εμβρυικής Μακροσωμίας, συστήνεται στην έγκυο η επιλογή της πρόκλησης του τοκετού μεταξύ 38ης και 39ης εβδομάδας κύησης.
Παρόλα αυτά, ας μην ξεχνάμε οτι κάθε εγκυμοσύνη αποτελεί ένα ξεχωριστό και μοναδικό γεγονός που διαφέρει από την αντίστοιχη εγκυμοσύνη μιας άλλης γυναίκας. Επομένως η παρακολούθηση και ο τρόπος αντιμετώπισης μπορεί να διαφέρει από έγκυο σε έγκυο.
Τέλος είναι σημαντικό να τονίσουμε οτι μετά την ολοκλήρωση του τοκετού και την πάροδο 6 εβδομάδων, η μητέρα θα πρέπει να επαναλάβει την καμπύλη σακχάρου, ενώ θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά από Ενδοκρινολόγο, καθώς έχει βρεθεί απο μελέτες οτι ένα ποσοστό των γυναικών με Σακχαρώδη Διαβήτη κύησης, παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη αργότερα στη ζωή τους.
Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
