Με τον όρο υποθυρεοειδισμό (ΥΘ) αναφερόμαστε στη μειωμένη παραγωγή ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα.
Τα αίτια του ΥΘ είναι πολλά και ποικίλουν:
Ο πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός αποτελεί το 99% των περιπτώσεων και αναφέρεται σε βλάβες του ίδιου του θυρεοειδούς αδένα.
Κυριότερη αιτία είναι η μόνιμη απώλεια ή αυτοκαταστροφή του θυρεοειδούς από αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Hashimoto), με αύξηση των αντισωμάτων στον ορό με αποτέλεσμα την καταστροφική τους δράση στο παρέγχυμα του αδένα και την εμφάνιση ΥΘ.
Άλλη αιτία ΥΘ αποτελεί η ανεπάρκεια ιωδίου (ενδημική βρογχοκήλη). Σε αυτή την κατάσταση ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να οργανώσει το ιώδιο και να συνθέσει την απαραίτητη ποσότητα ορμονών, με αποτέλεσμα τη διόγκωσή του και την εμφάνιση βρογχοκήλης.
ΥΘ εμφανίζεται αρκετά συχνά μετά από υποξεία θυρεοειδίτιδα, όπου υπάρχει άλγος στην περιοχή του θυρεοειδούς αδένα, εμπύρετο, κακουχία και αύξηση των δεικτών λοίμωξης στον ορό.
Επίσης, μετά από κύηση, συχνή είναι η αναφερόμενη θυρεοειδίτιδα της λοχείας, με συμπτώματα που μπορεί να μπερδεύονται με αυτά της κατάθλιψης της λοχείας, και συχνά οδηγεί σε ΥΘ.
Στα αίτια του ΥΘ συγκαταλέγονται και φάρμακα (λίθιο, ιώδιο), περιβαλλοντικές ουσίες (χημικά), διηθητικές νόσοι (σαρκοΐδωση, σκληρόδερμα), καθώς και γενετικές διαταραχές (αγενεσία ή δυσπλασία του θυρεοειδούς) κ.ά.
Τέλος, ΥΘ υπάρχει μετά από χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς, λόγω πολυοζώδους βρογχοκήλης ή καρκίνου του θυρεοειδούς, όπου και είναι απαραίτητη η διά βίου λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
Ο δευτεροπαθής ΥΘ είναι σπάνιος και οφείλεται συνήθως σε διαταραχές της υπόφυσης ή του υποθαλάμου (αδενώματα της υπόφυσης, κρανιοφαρυγγίωμα, νεοπλασίες κτλ).
Η κλινική εικόνα του ΥΘ στους ενήλικες συνήθως είναι αργή και οι τυπικές εκδηλώσεις μπορεί να εμφανιστούν μήνες ως και έτη από την έναρξη της νόσου. Τα συνήθη συμπτώματα που οδηγούν τον ασθενή στον γιατρό είναι η εύκολη κόπωση, η υπνηλία, η δυσανεξία στο κρύο, η τριχόπτωση και οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως στις γυναίκες.
Ο βαρύς υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται με συμπτωματολογία από σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος:
Από το καρδιαγγειακό με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, βραδυκαρδία, οιδήματα κάτω άκρων, διαστολική υπέρταση και στηθάγχη.
Από το γαστρεντερικό με δυσκοιλιότητα, ειλεό, ασκίτη.
Από το δέρμα με οιδήματα βλεφάρων και δέρματος, ωχρότητα και ξηρότητα δέρματος, εύθρυπτα νύχια, χαρακτηριστικό το «προκνημιαίο μυξοίδημα» (εναπόθεση υαλουρονικού οξέος στην κνήμη).
Από το νευρικό με επιβράδυνση της νοητικής λειτουργίας και του λόγου, βράγχος φωνής, μειωμένα αντανακλαστικά.
Από το αιμοποιητικό με αναιμία, αύξηση των λιπιδίων.
Από τον μεταβολισμό με αύξηση του σωματικού βάρους.
Ο νεογνικός ΥΘ αποτελεί σοβαρή εκδήλωση της νόσου. Ο «κρετινισμός» αναφέρεται στον βαρύ ΥΘ των νεογνών με καθυστέρηση της νοητικής και σωματικής ανάπτυξης, με χαρακτηριστική οιδηματώδη εμφάνιση του προσώπου και των χεριών, χαμηλό ανάστημα, νοητική υστέρηση και νευρολογικές εκδηλώσεις.
Η διάγνωση του ΥΘ στηρίζεται κυρίως στη μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών και της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης στο αίμα, και λιγότερο στην κλινική συμπτωματολογία.
Η θεραπεία του ΥΘ γίνεται με την χορήγηση από του στόματος θυρεοειδικής ορμόνης, δηλαδή θυροξίνης.
Ο ΥΘ αποτελεί μια συχνή νόσο και για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητος ο ετήσιος ορμονολογικός έλεγχος όλου του πληθυσμού, καθώς και των εγκύων από την αρχή της κύησης.
Ενδοκρινολόγος / Διαβητολόγος
