Ανεύρυσμα αορτής

Το ανεύρυσμα αορτής είναι μια ανώμαλη διόγκωση που εμφανίζεται στο τοίχωμα του κύριου αιμοφόρου αγγείου του οργανισμού μας (αορτή), το οποίο μεταφέρει το αίμα από την καρδιά στο σώμα μας. Τα ανευρύσματα αορτής μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στην αορτή και μπορεί να έχουν σχήμα σαν αδράχτι (ατρακτοειδή) ή σαν σάκκο (σακκοειδή).

Τα ανευρύσματα αορτής περιλαμβάνουν:

• Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής: είναι το ανεύρυσμα που συμβαίνει κατά μήκος του τμήματος της αορτής που διέρχεται την κοιλιά.
• Ανεύρυσμα θώρακικής αορτής: είναι το ανεύρυσμα που εμφανίζεται κατά μήκος του τμήματος της αορτής που διέρχεται από την κοιλότητα του θώρακα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να έχει ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής και θωρακικής αορτής.

Η ύπαρξη ανευρύσματος αορτής αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαχωρισμού ή ρήξης της αορτής.Ο αορτικός διαχωρισμός εμφανίζεται όταν αναπτύσσεται ένα σχίσιμο στον έσω χιτώνα του τοιχώματος της αορτής. Αυτό προκαλεί το διαχωρισμό ενός ή περισσοτέρων από τα στρώματα του τοιχώματος της αορτής, πράγμα που αποδυναμώνει το τοίχωμα της.

Επειδή η αορτή είναι ο κύριος προμηθευτής αίματος για όλο το σώμα, η ρήξη του ανευρύσματος μπορεί να προκαλέσει απειλητική για τη ζωή αιμορραγία.

Ανάλογα με το μέγεθος, το ρυθμό αύξησης του ανευρύσματος και τις επιπλοκές, η θεραπεία μπορεί να διαφέρει από την προσεκτική παρακολούθηση μέχρι την επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Συμπτώματα – επιπλοκές

Τα ανευρύσματα συχνά αναπτύσσονται αργά και συνήθως χωρίς συμπτώματα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ανίχνευσή τους. Μερικά παραμένουν μικρά ενώ άλλα μεγαλώνουν με την πάροδο του χρόνου. Η πρόβλεψη για το πόσο γρήγορα μπορεί να μεγεθυνθεί ένα ανεύρυσμα είναι δύσκολη.

Καθώς το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής διευρύνεται, μερικοί άνθρωποι μπορεί να νιώσουν:

• Ένα αίσθημα παλμών κοντά στον ομφαλό
• Βαθύ, σταθερό πόνο στην κοιλιά ή στο πλάι της κοιλιάς
• Πόνο στην πλάτη

Ένα αυξανόμενο σε μέγεθος ανεύρυσμα με πιθανότητα ρήξης ή ένα ραγέν ανεύρυσμα εμφανίζεται με

α) αιφνίδιο πόνο (συνεχή ή κωλικοειδή) στην οσφυική χώρα ή στη κοιλιά που μπορεί να ακτινοβολεί στους γλουτούς, στις βουβωνικές χώρες ή στο όσχεο ή/και

β) λιποθυμικό επεισόδιο-υπόταση-ταχυκαρδία.

Είναι αυτονόητο ότι σ’αυτές τις περιπτώσεις ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο κοντινότερο νοσοκομείο για να χειρουργηθεί, γιατί κινδυνεύει η ζωή του.

Όταν το ανεύρυσμα αφορά τη θωρακική αορτή τα συμπτώματα εντοπίζονται στο θώρακα και στη περίπτωση διαχωρισμού της αορτής είναι πολύ έντονα (αιφνίδιος πολύ έντονος πόνος, μέγιστης έντασης στην έναρξη, διαξιφιστικός, που εντοπίζεται είτε στη πρόσθια θωρακική χώρα είτε στη πλάτη και συχνά έχει μεταναστευτικό χαρακτήρα καθώς επεκτείνεται ο διαχωρισμός) και πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή το γρηγορότερο στο νοσοκομείο.

Εκτός απ΄τη ρήξη ή τον διαχωρισμό της αορτής άλλες επιπλοκές των ανευρυσμάτων της αορτής είναι

• Τα θρομβοεμβολικά επεισόδια και
• Η πίεση των παρακείμενων οργάνων.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τις επιπλοκές

Επειδή το ανδρικό φύλο και το κάπνισμα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, οι άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών θα πρέπει να υποβληθούν σε εξέταση για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (υπερηχογράφημα κοιλιάς).

Καλό είναι εφόσον υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος οι συγγενείς πρώτου βαθμού ηλικίας 60 ετών και άνω να κάνουν ένα υπερηχογράφημα κοιλιάς.

Επίσης όσον αφορά τις γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών που καπνίζουν ή κάπνιζαν δεν είναι σίγουρο ότι θα επωφελούνταν από την ανίχνευση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Συστήνουμε τον έλεγχο ανάλογα και με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου.

Τα περισσότερα ανευρύσματα αορτής εμφανίζονται στο τμήμα της αορτής που βρίσκεται στην κοιλιά. Αν και η ακριβής αιτία ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι άγνωστη, διάφοροι παράγοντες μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο, όπως:

• Κάπνισμα: το κάπνισμα τσιγάρων και άλλες μορφές χρήσης καπνού φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο αορτικού ανευρύσματος. Το κάπνισμα μπορεί να βλάψει την αορτή και να αποδυναμώσει το τοίχωμα της.
• Αθηρωμάτωση των αρτηριών: η αθηρωμάτωση εμφανίζεται όταν λίπος εγκαθίσταται στο τοίχωμα της αορτής. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ανευρύσματος. Όπως είναι γνωστό ότι έκτος απ΄την κληρονομικότητα και το ανδρικό φύλο, παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αθωμάτωσης είναι: η δυσλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η παχυσαρκία και η έλλειψη συστηματικής άσκησης.
• Αρτηριακή υπέρταση: η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανευρύσματος της αορτής καθώς μπορεί να προκαλέσει βλάβη και να αποδυναμώσει τα τοιχώματα της αορτής.
• Ασθένειες των αιμοφόρων αγγείων (αγγειίτιδες): τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής μπορούν να προκληθούν από ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων.
• Λοίμωξη στην αορτή. Οι λοιμώξεις, όπως μια βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη, σπανίως, προκαλούν ανευρύσματα κοιλιακής αορτής.
• Τραύμα. Το τραύμα, όπως είναι το ατύχημα στο αυτοκίνητο, μπορεί να προκαλέσει ανευρύσματα αορτής.
• Κληρονομικότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ανευρύσματα της αορτής είναι κληρονομικά.
• Άλλα ανευρύσματα. Οι άνθρωποι που έχουν ανεύρυσμα σε άλλο μεγάλο αιμοφόρο αγγείο μπορεί να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ανευρύσματος αορτής.

• Συγγενείς παθήσεις της αορτικής βαλβίδας-αορτής: τα άτομα που γεννιούνται με δίπτυχη αορτική βαλβίδα η/και με στένωση του ισθμού της αορτής έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ανεύρυσμα η/και διαχωρισμό αορτής.
• Συνδρομο Marfan: κληρονομική διαταραχή του συνδετικού ιστού που προσβάλλει κυρίως το σκελετό, τα μάτια, τη καρδιά και την αορτή.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι το ανεύρυσμα της αορτής είναι μια δυνητικά πολύ επικίνδυνη πάθηση, η οποία αν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί, όταν χρειάζεται, με το κατάλληλο χειρουργείο (ανοιχτό χειρουργείο ή διαδερμική παρέμβαση απ’το πόδι) πριν απειλήσει τη ζωή του ασθενούς.

Επειδή στα αρχικά στάδια ο ασθενής είναι χωρίς ενοχλήσεις πρέπει να γίνεται προληπτικός έλεγχος (στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω) και φυσικά να τροποποιούνται όλοι οι παράγοντες κινδύνου (με τη σωστή φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με τη διακοπή του καπνίσματος στους καπνιστές, τη συστηματική άσκηση και τη σωστή διατροφή) που μπορεί να βοηθήσουν στην εμφάνιση η/και στην επιδείνωση αυτής της επικίνδυνης πάθησης.