Η χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης(by pass) είναι μια χειρουργική διαδικασία που παρακάμπτει τις στενώσεις της στεφανιαίας αρτηρίας, δημιουργώντας μια νέα οδό προς την καρδιά με σκοπό τη βελτίωση της ροής του αίματος στον καρδιακό μυ.
Κατά τη χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, ένα υγιές αιμοφόρο αγγείο λαμβάνεται από το πόδι, το χέρι ή το στήθος και συνδέεται με την αρτηρία της καρδιάς(στεφανιαία αρτηρία) έτσι ώστε το αίμα να παρακάμπτει τις στένωσεις της αρτηρίας. Ανάλογα με τον αριθμό των στενωμένων αρτηριών γίνεται μονό-διπλό-τριπλό…by pass.
Μετά τη χειρουργική επέμβαση στεφανιαίας παράκαμψης, γενικά βελτιώνονται τα συμπτώματα, όπως ο θωρακικός πόνος και η δύσπνοια. Σε μερικούς ασθενείς, η χειρουργική επέμβαση by pass μπορεί να βελτιώσει την καρδιακή λειτουργία και να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις.
Γιατί πρέπει να γίνει
Η επέμβαση by pass γίνεται όταν:
Έχετε σοβαρό πόνο στο στήθος(λόγω στεφανιαίας νόσου) κατά τη διάρκεια ακόμη και ελαφριάς άσκησης ή σε ηρεμία. Μερικές φορές η αγγειοπλαστική και η τοποθέτηση stent(ενδοπρόθεσης) μπορεί να βοηθήσουν, αλλά για κάποιους τύπους στεφανιαίας νόσου, το by pass είναι η καλύτερη επιλογή:
*Έχετε περισσότερες από μία στενωμένες στεφανιαίες αρτηρίες και η αριστερή
κοιλία(η σπουδαιότερη κοιλότητα της καρδιάς) δεν λειτουργεί καλά.
*Η αριστερή κύρια στεφανιαία αρτηρία έχει σοβαρή στένωση. Αυτή η αρτηρία
παρέχει το μεγαλύτερο μέρος του αίματος στην αριστερή κοιλία.
*Έχετε μια αρτηριακή απόφραξη για την οποία η αγγειοπλαστική δεν είναι
κατάλληλη ή είχατε αποτυχημένη αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση stent.
Η χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης(by pass) δεν θεραπεύει την στεφανιαία νόσο(αθηροσκλήρυνση στεφανιαίων αρτηριών) αλλά απλώς παρακάμπτει τις στενώσεις των αρτηριών, αυξάνοντας την αιμάτωση του μυοκαρδίου.
Γι’ αυτό οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (σωστή διατροφή, συστηματική άσκηση, διακοπή καπνίσματος) εξακολουθούν να αποτελούν απαραίτητο μέρος της θεραπείας μετά από χειρουργική επέμβαση. Επίσης πρέπει συνεχώς να λαμβάνονται φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης, τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης θρόμβων (αντιαιμοπεταλιακά) και την καλύτερη λειτουργία της καρδιάς.
Πιθανοί κίνδυνοι
Επειδή η επέμβαση by pass είναι χειρουργική επέμβαση ανοικτής καρδιάς, μπορεί να έχετε επιπλοκές κατά τη διάρκεια του χειρουργείου ή μετά απ’αυτό.
Πιθανές επιπλοκές της επέμβασης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης περιλαμβάνουν:
Αιμορραγία
Προβλήματα λόγω της γενικής αναισθησίας(απώλεια μνήμης,διαταραχές σκέψης),τα οποία συνήθως υποχωρούν μέσα σε 6 εώς 12 μήνες
Ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού(αρρυθμίες)
Λοιμώξεις της τομής στο στήθος
Νεφρικά προβλήματα
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Έμφραγμα μυοκαρδίου
Ο κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών είναι γενικά χαμηλός, αλλά εξαρτάται από την υγεία σας πριν από τη χειρουργική επέμβαση.
Ο κίνδυνος επιπλοκών είναι υψηλότερος εάν η επέμβαση είναι επείγουσα ή εάν έχετε άλλα ιατρικά προβλήματα, όπως εμφύσημα, νεφρική νόσο, διαβήτη ή περιφερική αρτηριοπάθεια..
Προεγχειρητική προετοιμασία
Πριν το χειρουργείο θα σας δοθούν συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με τους περιορισμούς της δραστηριότητας και τις αλλαγές στη διατροφή ή τα φάρμακα που πρέπει να διακόψετε.
Θα χρειαστείτε αρκετές προεγχειρητικές εξετάσεις, που συχνά περιλαμβάνουν ακτινογραφίες θώρακα, εξετάσεις αίματος, ηλεκτροκαρδιογράφημα και στεφανιογραφία. Το πρωί της ημέρας του χειρουργείου θα πρέπει να είστε νηστικοί(αν πρέπει να πάρετε κάποιο φάρμακο θα το καταπιείτε με λίγο νερό).
Πως γίνεται το by pass
Η επέμβαση by pass διαρκεί συνήθως μεταξύ τριών και έξι ωρών (ανάλογα με τον αριθμό των στενωμένων αρτηριών) και απαιτεί γενική αναισθησία.
Οι περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις by pass πραγματοποιούνται μέσω μιας μακράς τομής στο στήθος με σκοπό την αποκάλυψη της καρδιάς. Στη συνέχεια η ροή του αίματος εκτρέπεται μέσω εξωσωματικής κυκλοφορίας.
Ο χειρουργός κόβει το κέντρο του στήθους, κατά μήκος του στέρνου. Αφού ανοίξει το στήθος και χρησιμοποιήσει την εξωσωματική κυκλοφορία, η καρδιακή λειτουργία διακόπτεται προσωρινά. Στη συνέχεια παίρνει ένα τμήμα υγιούς αιμοφόρου αγγείου, συχνά από το εσωτερικό του θωρακικού τοιχώματος (εσω μαστική αρτηρία) ή από το πόδι (φλεβικό μόσχευμα) και συνδέει τα άκρα του πάνω και κάτω από τη στένωση της στεφανιαίας αρτηρίας με σκοπό το αίμα να οδηγηθεί στη καρδιά παρακάμπτοντας το στενωμένο τμήμα.
Υπάρχουν και άλλες χειρουργικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση του by pass:
- Χειρουργική χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία, με πάλλουσα καρδιά. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει τη χειρουργική επέμβαση στην καρδιά που πάλλεται, με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού για τη σταθεροποίηση της περιοχής της καρδιάς στην οποία εργάζεται ο χειρουργός.
- Ελάχιστα επεμβατικό by pass. Σε αυτή τη διαδικασία o χειρουργός εκτελεί στεφανιαία παράκαμψη μέσω μιας μικρότερης τομής στο στήθος, συχνά με τη χρήση ρομποτικής και απεικόνισης με βίντεο.
Μετά απ’το by pass
Μετά την επέμβαση ο ασθενής εισάγεται μία ή δύο μέρες στη μονάδα εντατικής θεραπείας, όπου η καρδιά, η αρτηριακή πίεση, η αναπνοή και άλλα ζωτικά σημεία παρακολουθούνται συνεχώς. Ο ασθενής παραμένει διασωληνωμένος μέχρι να είναι ικανός να αναπνεύσει μόνος του. Συνήθως το εξητήριο δίνεται μετά από μια εβδομάδα.
Η περίοδος αποκατάστασης είναι περίπου 6 έως 12 εβδομάδες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ασθενής επιστρέφει στην εργασία, αρχίζει να ασκείται και έχει σεξουαλική δραστηριότητα μετά από 4 έως 6 εβδομάδες.
Μετά τη χειρουργική επέμβαση, οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα και παραμένουν χωρίς συμπτώματα για 10 έως 15 έτη. Με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό οι άλλες αρτηρίες ή ακόμα και το νέα μοσχεύματα να φράξουν, απαιτώντας άλλη παράκαμψη ή αγγειοπλαστική.
Παρόλο που η χειρουργική παράκαμψη βελτιώνει την παροχή αίματος στην καρδιά, δεν θεραπεύει την υποκείμενη στεφανιαία νόσο.
Τα αποτελέσματα και η μακροπρόθεσμη έκβαση εξαρτώνται κυρίως από τη λήψη των φαρμάκων για την πρόληψη των θρόμβων (αντιαιμοπεταλιακών), τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, τη μείωση της χοληστερόλης και τον έλεγχο του διαβήτη και από την εφαρμογή υγιεινών συστάσεων για τον τρόπο ζωής, όπως:
διακοπή καπνίσματος
μεσογειακή διατροφή ή δίαιτα DASH.
διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
συστηματική μέτρια δυναμική άσκηση(π.χ. βάδιση με προοδευτικά αυξανόμενο ρυθμό/απόσταση με στόχο 3-5χιλιόμετρα την ημέρα στη διάρκεια μιας ώρας).
διαχείρηση του stress.
Επίσης, αν υπάρχει δυνατότητα, μπορεί ο ασθενής να μπεί σε πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης: είναι ένα πρόγραμμα άσκησης και εκπαίδευσης, σχεδιασμένο να βοηθήσει στην ανάκαμψη μετά απ’το χειρουργείο.
Καρδιολόγος
