Απεργία θηλασμού

Ως απεργία θηλασμού ορίζεται η αιφνίδια άρνηση του βρέφους να θηλάσει. Η κατάσταση αυτή μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής ενός παιδιού, συνήθως όμως εμφανίζεται μετά τον τρίτο μήνα.

Βιβλιογραφικά αναφέρεται ότι διαρκεί περίπου δέκα ημέρες, αλλά έχουν σημειωθεί και περιστατικά όπου η διάρκεια ήταν μεγαλύτερη.

Τις περισσότερες φορές οι μητέρες το ερμηνεύουν ως απογαλακτισμό και τους προκαλεί έντονο άγχος και ανησυχία καθώς το εκλαμβάνουν ως άρνηση προς τις ίδιες και το βιώνουν ως απόρριψη από το παιδί τους.

Η διαφορά της απεργίας από τον απογαλακτισμό είναι πως ο δεύτερος δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Ένα παιδί ξεκινάει την διαδικασία του απογαλακτισμού φυσιολογικά γύρω στους 18-24 μήνες ζωής ή αργότερα, σπάνια νωρίτερα. Επίσης η διαδικασία του απογαλακτισμού έχει διάρκεια. Το παιδί αρχίζει να παραλείπει γεύματα μέχρι κάποια στιγμή να σταματήσει τελείως να θηλάζει.

Τα αίτια της απεργίας θηλασμού ποικίλουν και μπορεί να σχετίζονται με το ίδιο το παιδί, τη μητέρα ή το γάλα.

Κάποια πιθανά αίτια είναι τα εξής

• Πόνος στη στοματική κοιλότητα λόγω κάποιας πληγής, μόλυνσης ή εμφάνιση δοντιών ή ωτίτιδα. Λόγω του πόνου το παιδί δυσκολεύεται να «πιάσει» το στήθος και να κάνει θηλαστικές κινήσεις. Από την άλλη, σε περίπτωση ωτίτιδας επειδή το αυτί του παιδιού πονάει το δυσκολεύει η θέση γι αυτό και δεν νιώθει άνετα κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ενώ το παιδί κάνει θηλαστικές κινήσεις και αντλεί γάλα από το μαστό αυτό παλινδρομεί και του προκαλεί αναγωγές με αποτέλεσμα να το δυσκολεύει.
• Ρινική συμφόρηση η οποία δυσκολεύει την αναπνοή κατά τη διάρκεια του γεύματος.
• Παθήσεις του μαστού (πχ μαστίτιδα).
• Αλλαγή στο μοτίβο θηλασμού. Ο θηλασμός είναι ελεύθερος και κατ’ απαίτηση του βρέφους. Όταν από το ελεύθερο ωράριο θηλασμού προσπαθούμε να περάσουμε σε θηλασμό με πρόγραμμα προκαλούμε την αντίδραση του παιδιού.
• Κατάχρηση πιπίλας ή μπιμπερό με αποτέλεσμα τη σύγχυση θηλών.
• Αργή ροή, μειωμένη ή αυξημένη παραγωγή γάλακτος. Όταν η ροή είναι αργή ή η παραγωγή μειωμένη το βρέφος χρειάζεται περισσότερη ώρα και προσπάθεια για να λάβει την ποσότητα που χρειάζεται με αποτέλεσμα να κουράζεται. Από την άλλη όταν η παραγωγή είναι αυξημένη η ποσότητα που λαμβάνει είναι μεγάλη και δυσκολεύεται να τη διαχειριστεί με αποτέλεσμα να πνίγεται.
• Αλλαγή στη γεύση του γάλακτος λόγω φαρμάκων ή ορμονικών αλλαγών (πχ νέα εγκυμοσύνη).
• Άσχημη εμπειρία θηλασμού. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν κατά τη διάρκεια κάποιου γεύματος το παιδί δάγκωσε τη μητέρα κι εκείνη αντέδρασε έντονα (πχ φώναξε) με αποτέλεσμα αυτό να τρομάξει και να συνδέσει το θηλασμό με κάτι δυσάρεστο.
• Αποχωρισμός μητέρας – παιδιού όταν εκείνη επιστρέψει στην εργασία ή χρειαστεί να απομακρυνθεί από το παιδί για κάποιο λόγο.
• Αλλαγή στο περιβάλλον του παιδιού λόγω μετακόμισης ή ένταση στο σπίτι λόγω προβλημάτων ή τσακωμών του ζευγαριού ή πολλών επισκεπτών.
• Ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή του παιδιού. Καθώς αυτό μεγαλώνει αρχίζει να έλκεται από τα διάφορα ερεθίσματα που υπάρχουν γύρω του με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή του και να μη συγκεντρώνεται στο θηλασμό.

Αντιμετώπιση

Η απεργία θηλασμού συνήθως σταματάει το ίδιο ξαφνικά όπως ξεκινάει και το δίδυμο μητέρας – βρέφους συνεχίζουν το θηλασμό όπως πριν. Ο επιτυχής θηλασμός χρειάζεται υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον, υπομονή και επιμονή.

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση είναι μία επίσκεψη στον παιδίατρο για να αποκλείσουμε ή να θεραπεύσουμε κάποιο θέμα που αφορά την υγεία του παιδιού. Έπειτα προσπαθούμε να επιλύσουμε τυχόν άλλα θέματα που υπάρχουν, φτιάχνουμε νέο πλάνο θηλασμού και πράττουμε αναλόγως σε κάθε περίπτωση. Όταν τα αίτια είναι ψυχολογικά πρέπει να εντοπιστεί το ακριβές πρόβλημα μέσα από τη συζήτηση για να μπορέσει να λυθεί. Το πιο σημαντικό είναι η ψυχική ηρεμία τόσο της μητέρας, όσο και του παιδιού, αλλά και η ηρεμία και η ασφάλεια του περιβάλλοντος για να πετύχουμε την επαναρύθμιση της δυάδας μητέρας – βρέφους.

Έπειτα από την πρώτη προσέγγιση μπορούμε να δοκιμάσουμε διάφορους τρόπους για να βοηθήσουμε το παιδί να αρχίσει και πάλι να θηλάζει.

Συστήνονται οι παρακάτω:

• Θηλασμός κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν το βρέφος νυστάζει.
• Εναλλαγή θέσεων/ στάσεων θηλασμού, καθώς κάποια άλλη θέση ή στάση μπορεί να αποδειχθεί πιο άνετη για το παιδί και να το διευκολύνει.
• Θηλασμός εν κινήσει. Πολλά βρέφη φαίνεται να προτιμούν να θηλάσουν όταν η μαμά περπατάει ή τα κουνάει ελαφρά.
• Ήσυχος, ήρεμος χώρος, με χαμηλό φωτισμό, χωρίς ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή του παιδιού. Το ήσυχο και ήρεμο περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό για να μπορέσει ένα παιδί να θηλάσει.
• Δέρμα με δέρμα επαφή.
• Θεραπευτικά μπάνια. Σε μία μπανιέρα με ζεστό νερό η μαμά ξαπλώνει και τοποθετεί το παιδί πάνω στο δέρμα της. Το ζεστό νερό χαλαρώνει το παιδί και η δέρμα με δέρμα επαφή διευκολύνει το παιδί να θηλάσει.
• Co – sleeping.
• Χρήση sling. Με το sling το παιδί παραμένει κοντά στο μαστό και έτσι έχει πρόσβαση σε αυτόν κάθε φορά που επιθυμεί να κάνει κάποια θηλαστική κίνηση.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί η κατάσταση αυτή σταματάει το ίδιο ξαφνικά όπως εμφανίζεται. Σημαντικό είναι να διαβεβαιώσουμε τη μητέρα ότι υπάρχει αιτία που εξηγεί τη συμπεριφορά του παιδιού της και να την ενθαρρύνουμε να αρχίσει και πάλι να θηλάζει. Η μητέρα χρειάζεται σωστή ενημέρωση, υποστήριξη και καθοδήγηση για να αντιμετωπίσει την απεργία θηλασμού και να την ξεπεράσει.