Ο αριθμός των καισαρικών τομών διαρκώς αυξάνεται ξεπερνώντας κατά πολύ τις διεθνείς συστάσεις. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το ποσοστό των καισαρικών τομών δεν πρέπει να ξεπερνά το 15% (WHO, 2017), καθώς ποσοστό μεγαλύτερο του 10% δεν φαίνεται να συνδέεται με μικρότερα ποσοστά μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας (Betranetal, 2016). Στην Ευρώπη το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 25 – 30%, ενώ στην Ελλάδα σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2021 το 60,5% των νεογνών γεννήθηκε με καισαρική τομή.
Παγκόσμιοι φορείς κάνουν επείγουσα έκκληση για μείωση του αριθμού των μη απαραίτητων καισαρικών τομών στοχεύοντας έτσι στην προαγωγή της ασφάλειας των νεογνών και τη μείωση των εισαγωγών σε Μονάδα Εντατικής νοσηλείας (USOfficefordiseasepreventionandhealthpromotion, 2016; WHO, 2015).
Η καισαρική τομή σύμφωνα με τη βιβλιογραφία έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των νεογνών και έχει συνδεθεί με αυξημένες πιθανότητες αναπνευστικών προβλημάτων. Οι φυσιολογικές και οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού τοκετού είναι απαραίτητες για την ωρίμανση των πνευμόνων και είναι πολύ πιθανό να μη συμβούν κατά την καισαρική τομή. Για το λόγο αυτό τα νεογνά που γεννιούνται με καισαρική τομή εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά αναπνευστικών προβλημάτων όπως παροδική ταχύπνοια και σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας σε σχέση με τα νεογνά που γεννιούνται με φυσιολογικό τοκετό (Abdelgaabaretal, 2016).
Οι καισαρικές τομές που δεν προκύπτουν έπειτα από ιατρική ένδειξη φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά την υγεία των νεογνών όπως εκτιμάται σύμφωνα με το Apgarscore, χωρίς όμως να οδηγούν απαραίτητα σε ακραίες εκβάσεις (CostaRamonetal, 2018). Επιπλέον έχουν συνδεθεί με σοβαρή υπογλυκαιμία (Abdelgaabaretal, 2016)και εμφάνιση ικτέρου (Gelleretal, 2010). Ο μεγαλύτερος αριθμών επιπλοκών της καισαρικής τομής σε σχέση με το φυσιολογικό τοκετό αφορά τόσο την πρώτη καισαρική στην οποία υποβάλλεται μία γυναίκα, όσο και τις επαναληπτικές (Hutchinsonetal, 2018).
Για να επιτευχθεί το καλύτερο νεογνικό αποτέλεσμα συστήνεται η προγραμματισμένη καισαρική τομή να πραγματοποιείται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εβδομάδα κύησης (Indraccoloetal, 2019). Όσον αφορά τις επαναληπτικές καισαρικές τομές, δηλαδή αυτές που πραγματοποιούνται σε γυναίκες που στο παρελθόν έχουν υποβληθεί σε τουλάχιστον μία καισαρική τομή η σύσταση είναι να μην πραγματοποιούνται πριν τις 39 εβδομάδες κύησης, εκτός αν υπάρχει κάποια ένδειξη που να απαιτεί κάποια διαφορετική προσέγγιση (Sananesetal, 2017; NHS, 2016).
Εκτός από την άμεση επίδραση της καισαρικής στην υγεία των βρεφών έχει αποδειχτεί πως επηρεάζει και τον τρόπο σίτισή τους και να συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά θηλασμού στερώντας από τα νεογνά τα πλεονεκτήματα της σίτισης με μητρικό γάλα.
Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα βρέφη αφού η σύστασή του είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους και τροποποιείται όσο αυτά μεγαλώνουν (CentersforDiseaseControlandprevention, 2019). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες ζωής για να επιτευχθεί η άριστη ανάπτυξη και εξέλιξη της υγείας των βρεφών. Παρόλο που η πλειοψηφία ξεκινάει να θηλάζει μόλις το 25% θηλάζει αποκλειστικά στην ηλικία των έξι μηνών.
Η προγραμματισμένη καισαρική τομή έχει συνδεθεί με μικρότερα ποσοστά έναρξης θηλασμού ως συνέπεια μη αποτελεσματικής αναλγησίας (Zonardoetal, 2013), αλλά και της απομάκρυνσης του νεογνού από τη μητέρα μετά τον τοκετό (Hutchinsonetal, 2018). Επιπλέον η επέμβαση φαίνεται να επιδρά στα επίπεδα προλακτίνης επηρεάζοντας τη διαδικασία της γαλακτοπαραγωγής (Scottetal, 2007). Σύμφωνα με μελέτες γυναίκες που γεννάνε με προγραμματισμένη καισαρική τομή εκφράζουν μικρότερη επιθυμία να θηλάσουν και είναι πιο πιθανό να διακόψουν το θηλασμό πριν τις 12 εβδομάδες (Hobbsetal, 2016).
Οι πρώτες καισαρικές που πραγματοποιήθηκαν ήταν μεταθανάτιες και στόχος ήταν η απομάκρυνση του ζωντανού εμβρύου από το σώμα της νεκρής μητέρας (Γραμματικάκης και συν, 2013). Με τα χρόνια ξεκίνησε να εφαρμόζεται με ασφάλεια σε ζωντανές γυναίκες και είναι ένα σημαντικό όπλο για τις περιπτώσεις όπου εξαιτίας κάποιας επιπλοκής ο φυσιολογικός τοκετός δεν αποτελεί την ασφαλέστερη επιλογή. Σε κάθε περίπτωση η απόφαση για καισαρική τομή θα πρέπει να λαμβάνεται επί παρουσίας ιατρικών ενδείξεων σύμφωνα με τα πρωτόκολλα και τις διεθνείς συστάσεις.
Μαία
