Η Μόνα Λίζα έπασχε από… υποθυρεοειδισμό;

Τα αδύναμα μαλλιά, το ωχρό δέρμα, το ξανθέλασμα, το χαμόγελο, το ελαφρύ πρήξιμο στον λαιμό της Μόνα Λίζα μπορεί να δηλώνουν ότι η διάσημη γυναίκα στον πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι έπασχε από υποθυρεοειδισμό.

Σε επιστημονικό άρθρο αναλύονται τα σημάδια ασθένειας που αποτυπώνονται στην πρωταγωνίστρια του παγκοσμίου φήμης πορτρέτου.

«Το αίνιγμα της Μόνα Λίζα μπορεί να λυθεί με την ιατρική διάγνωση για ασθένεια που σχετίζεται με τον υποθυρεοειδισμό» αναφέρει ο Δρ Μέχρα, προσθέτοντας πως «στην πραγματικότητα, η γοητεία των ατελειών λόγω της ασθένειας είναι που εξηγεί τον μυστηριώδη ρεαλισμό και τη μαγεία αυτού του αριστουργήματος».

Μελετήθηκε ο πίνακας ώστε να εντοπιστούν πιθανά σημάδια ασθένειας στη Λίζα Γκεραρντίνι, τη γυναίκα που πόζαρε για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι και έμελλε να μείνει στην ιστορία ως Μόνα Λίζα.

Το 2004, ομάδα ρευματολόγων και ενδοκρινολόγων σε αντίστοιχη μελέτη τους είχαν διατυπώσει τη θεωρία ότι οι δερματικές βλάβες και το πρήξιμο στα χέρια της Μόνα Λίζα είναι συμπτώματα που υποδεικνύουν λιπιδαιμική διαταραχή και καρδιοπάθεια . Οι γιατροί ανέφεραν ότι ο θάνατος της Μόνα Λίζα ήταν πιθανότητα αποτέλεσμα κληρονομικής υπερλιπιδαιμίας και πρόωρης αθηροσκλήρωσης, ενώ παράλληλα ερμήνευσαν το διάσημο χαμόγελο της ως σύμπτωμα της παράλυσης Bell.

Ωστόσο, ο υποθυρεοειδισμός είναι μια πιο εύλογη διάγνωση, καθώς η Λίζα Γκεραρντίνι είναι γνωστό πως έζησε μέχρι την ηλικία των 63 ετών. Η γυναίκα πιθανότατα δεν θα είχε ζήσει τόσο αν πράγματι έπασχε από λιπιδαιμική διαταραχή και καρδιοπάθεια, δεδομένου ότι οι θεραπευτικές επιλογές για τις καρδιαγγειακές παθήσεις ήταν λιγοστές στη Ιταλία του 16ου αιώνα.

Τα αδύναμα μαλλιά, η απουσία φρυδιών, το ωχρό δέρμα, ο πρησμένος λαιμός (ένδειξη βρογχοκήλης), το λίπωμα στο δεξί χέρι, το ξανθέλασμα στο μάτι είναι χαρακτηριστικές ενδείξεις υποθυρεοειδισμού που αποτυπώνονται στον πίνακα. Η διατροφή των Ιταλών κατά την περίοδο της Αναγέννησης ήταν ιδιαίτερα φτωχή σε ιώδιο κι έτσι η βρογχοκήλη, δηλαδή η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, ήταν συνηθισμένη και μάλιστα είναι εμφανής σε πίνακες και γλυπτά της εποχής.

Στο αριστερό μάτι αν τη δει κάποιος σε μεγέθυνση παρουσιάζει ένα ξανθέλασμα. Όταν υπάρχει ανεπάρκεια θυρεοειδικών ορμονών, το ήπαρ δεν μετατρέπει αρκετά τη βήτα-καροτίνη (αυτή είναι που δίνει στα καρότα πορτοκαλί χρώμα) στη βιταμίνη Α και το σώμα αποθέτει την περίσσεια του βήτα-καροτένιου, στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος και έτσι εμφανίζεται η κιτρινωπή απόχρωση του σοβαρού υποθυρεοειδισμού. Το ξανθελάσμα είναι ο ιατρικός όρος που δίνεται σε κιτρινωπές αποθέσεις χοληστερόλης που βρίσκονται κάτω από το δέρμα, συνήθως στις ή γύρω από τα βλέφαρα.

Το 2004, η Mona Lisa αποτέλεσε το επίκεντρο μιας μελέτης στην οποία οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα ευρήματα της επιδερμίδας θα μπορούσαν να είναι ενδεικτικά της βασικής υπερλιπιδαιμίας , μιας μεγάλης λέξης για το κοινό πρόβλημα της υψηλής χοληστερόλης. Εμφανίζει ένα λίπωμα στο δεξί χέρι. Ένας από τους παράγοντες για την ανάπτυξη ενός λιπώματος είναι η υψηλή χοληστερόλη. Η σχέση μεταξύ του υποθυρεοειδισμού και της υψηλής χοληστερόλης έχει τεκμηριωθεί καλά εδώ και χρόνια.

Χαμόγελο που τρεμοπαίζει. Τελευταίο, αλλά σίγουρα όχι λιγότερο σημαντικό, το αινιγματικό της χαμόγελο που έχει ερευνηθεί από πολλούς ανθρώπους εδώ και αιώνες. Χαμογελάει ή όχι; Είναι ενδιαφέρον ότι ο Δρ Mehra και η συν-συγγραφέας Hilary Campbell έγραψαν: ‘’Αν η Lisa Gherardini πάσχει πράγματι από σοβαρό υποθυρεοειδισμό, το μυστηριώδες χαμόγελο μπορεί να είναι ένα χαμόγελο αντιπροσωπευτικό μιας ψυχοκινητικής επιβράδυνσης και μυϊκής αδυναμίας’’.

Τέλος, είναι γνωστό ότι η Λίζα Γκεραρντίνι είχε γεννήσει λίγο πριν ποζάρει για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι κι έτσι είναι πολύ πιθανό να είχε εμφανίσει μεταγεννητική θυρεοειδίτιδα, δηλαδή φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα που εκδηλώνεται μετά την εγκυμοσύνη.

Εγώ πάντως αναρωτιέμαι μήπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι πήρε τα συμπτώματα της κατάθλιψης του πορτραίτου του και τα συνέδεσε με ένα έξοχο χαμόγελο στον πίνακα του;