Η χρήση της Φυσικοθεραπείας στην αποκατάσταση των ασθενών με COVID-19

Στα τέλη του 2019 έκανε την εμφάνιση του ο Covid-19, που είναι ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού και κυρίως επιτίθεται στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του φαίνεται να είναι μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων από το βήχα, την στενή επαφή και το φτέρνισμα βάσει εκτιμήσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η νόσηση με Covid-19 μπορεί να είναι με ήπια συμπτώματα όπως πυρετός, ξηρός και επίμονος βήχας, πονόλαιμος, μυαλγίες κ.α έως σοβαρότερα όπως η δυσκολία στην αναπνοή, πνευμονία κ.α. Ωστόσο, ένα ποσοστό ασθενών νοσούν βαριά και συνήθως καταλήγουν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και τους παρέχεται μακροχρόνια νοσηλεία, που ως επακόλουθο έχουν αναπνευστικές,νευρολογικές, μυοσκελετικές αλλά και ψυχό-κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις στον ασθενή.

Τα κυριότερα προβλήματα που εμφανίζουν οι ασθενείς μετά την νοσηλεία στην ΜΕΘ είναι:

– Μειωμένη πνευμονική λειτουργία.
– Δυσκαμψία αρθρώσεων.
– Μεγάλη μυϊκή αδυναμία.
– Μεγάλη κόπωση.
– Μειωμένη κινητικότητα που επηρεάζει την καθημερινότητα τους.
– Ψυχικές διαταραχές
– Γνωστικές διαταραχές.

Η χρήση της Φυσικοθεραπείας ενδείκνυται και ο σκοπός της ανά κατηγορία είναι:

Α. Στην αρχή της νόσου και κατά την αρχική νοσηλεία του νοσούντος:

– Διατήρηση και βελτίωση των αναπνευστικών όγκων και της δύναμης των αναπνευστικών μυών.
– Διατήρηση της φυσικής κατάστασης.
– Βελτίωση στον έλεγχο της αναπνοής (διαφραγματική αναπνοή κ.α).
– Εκμάθηση τεχνικών απόχρεμψης εκκρίσεων (εάν υπάρχουν).
– Εκπαίδευση θέσεων ανακούφισης και τεχνικών χαλάρωσης με σκοπό τον έλεγχο της δύσπνοιας και του έργου αναπνοής.

Β. Στην βαριά νόσηση και εισαγωγής στην ΜΕΘ:

– Τεχνικές καθαρισμού αεραγωγών (θέσεις ασθενούς, πλήξεις, δονήσεις κ.α).
– Τεχνικές αποβολής εκκρίσεων (Τεχνικές υποβοήθησης και διέγερσης βήχα, αναρρόφηση αεραγωγών κ.α).
– Διατήρηση εύρους κίνησης αρθρώσεων και αποφυγή δυσκαμψιών (Ενεργητική, υποβοηθούμενη, παθητική κινησιοθεραπεία).

Γ. Στην αποκατάσταση μετά την νόσηση:

– Αύξηση των πνευμονικών όγκων και της δύναμης των αναπνευστικών μυών.
– Βελτίωση της φυσικής δραστηριότητας.
– Αύξηση της μυϊκής δύναμης.
– Βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας και του συντονισμού.
– Βελτίωση της δύσπνοιας.

Δ. Προληπτική Φυσικοθεραπεία (κυρίως για άτομα σε ομάδες υψηλού κινδύνου):

– Αύξηση της φυσικής κατάστασης.
– Εκμάθηση τεχνικών για αύξηση των πνευμονικών όγκων.
– Εκπαίδευση τεχνικών ελέγχου αναπνοής.
– Εκμάθηση τεχνικών απόχρεμψης εκκρίσεων.

Η Φυσικοθεραπευτική παρέμβαση είναι απαραίτητη τόσο στα αρχικά στάδια της νόσου, όσο και μετά την νόσηση, για την όσο πιο ομαλή και πλήρη επιστροφή του κάθε ασθενούς. Η συνεργασία και η συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό του κάθε ασθενούς θεωρείται επιβεβλημένη για το αρτιότερο αποτέλεσμα με κοινό σκοπό τον εκάστοτε ασθενή.

Το εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο πρέπει να περιέχει ειδικές αναπνευστικές ασκήσεις και θεραπευτική άσκηση ανάλογα με τις ανάγκες, τις παθολογίες και τις οδηγίες του ιατρού προς τον φυσικοθεραπευτή που θα πραγματοποιήσει το θεραπευτικό πλάνο του.

Τέλος, δεν πρέπει να παραληφθεί το Σύνδρομο μετα-ιικής κόπωσης (PVFS), που εμφανίζεται περίπου στο 10% των ατόμων που αναρρώνουν από τον Covid-19. Το σύνδρομο αυτό έχει το χαρακτηριστικό ότι ο ασθενής νοιώθει ότι δεν βελτιώνεται ή ακόμα και να χειροτερεύει με την άσκηση. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ενημερώσει τον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή του ώστε να γίνει αξιολόγηση για PVFS, διότι το συγκεκριμένο σύνδρομο απαιτεί διαφορετικές στρατηγικές διαχείρισης.