Λεμφοίδημα και κάτω άκρα

Το λεμφοίδημα είναι η μη φυσιολογική συσσώρευση της λέμφου σε κάποιο σημείο του σώματος που προκαλεί οίδημα. Αυτό συμβαίνει γιατί μερικά από τα λεμφαγγεία της περιοχής έχουν υποστεί βλάβη, έχουν αφαιρεθεί ή δεν λειτουργούν σωστά.

Το λεμφοίδημα ανάλογα την σοβαρότητα και τα χαρακτηριστικά του διαχωρίζεται σε 4 στάδια.

Το λεμφοίδημα στα κάτω άκρα μπορεί να εμφανιστεί μονόπλευρο ή αμφίπλευρο, συμμετρικό ή ασύμμετρο και οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης σε σχέση με τους άντρες, ενώ εμφανίζεται περισσότερο στο αριστερό παρά στο δεξί κάτω άκρο.

Το λεμφοίδημα μπορεί να είναι πρωτογενές (εκ γενετής έλλειψη ή βλάβη λεμφαγγείων) ή δευτερογενές (καρκινώματα κ.α).

Πιθανές αιτίες εμφάνισης δευτερογενούς λεμφοιδήματος κάτω άκρων:

– Μετεγχειρητικό (υστερεκτομή, Ca προστάτη κ.α.)
– Μετά- μολυσματικό
– Μετά από ακτινοβολία
– Μετατραυματικό
– Επακόλουθοεσωτερικώνπαθολογιών (Σακχαρώδη διαβήτη, Θυροειδή, Σκληροδερμία, Σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α)
– Κακοήθειες
– Χρόνια φλεγμονή (Ψωρίαση, νευροδερμίτιδα)
– Τεχνητό (αυτό-ακρωτηριασμός ψυχιατρικό)
– Λεμφαγγειοσκλήρυνση

Εικόνα 1: Δευτερογενές λεμφοίδημα 2ου σταδίου

Τα 4 στάδια που διαχωρίζονται τα λεμφοιδήματα είναι:

I. Στάδιο 0 – Λανθάνουσα φάση:
– Μη ορατό οίδημα αλλά υπάρχει βλάβη στο λεμφικό σύστημα του κάτω άκρου.
– Χωρίς συμπτώματα, αναγνώριση μόνο με λεμφοσπινθηρογράφημα.
II. Στάδιο 1 – Αυθόρμητα αναστρέψιμο στάδιο:
– Δημιουργία εντυπώματος κατά την δακτυλική πίεση του δέρματος, δηλαδή μαλακή σύσταση.
– Εξαφάνιση οιδήματος ποδιού στην ανάρροπη θέση.
III. Στάδιο 2 – Αυθόρμητα μη αναστρέψιμο στάδιο:
– Μη δημιουργία εντυπώματος κατά την δακτυλική πίεση του δέρματος.
– Σκλήρυνση του δέρματος και του υποδόριου λίπους.
– Δεν εξαφανίζεται το οίδημα του ποδιού στην ανάρροπηθέση.
IV. Στάδιο 3 – Ελεφαντίαση:
– Εκτενής αύξηση του όγκου του κάτω άκρου.
– Σκλήρυνση δέρματος, θηλωμάτωση και παχυδερμία.
– Κίνδυνος λεμφαγγειοσαρκώματος.

Η αντιμετώπιση γίνεται μέσω της Ολοκληρωμένης Αποσυμφορητικής Θεραπείας (MLD/CDT) που τα τελευταία χρόνια θεωρείται πολύ σημαντική όπως και επιτυχημένη για την διαχείριση των λεμφοιδημάτων. Το πρόγραμμα διαχείρισης του λεμφοιδήματος χωρίζεται σε 2 φάσεις.

Η πρώτη φάση έχει διάρκεια συνήθως 2-3 εβδομάδες καθημερινής Αποσυμφορητικής Θεραπείας που περιλαμβάνει:

i. Manual Lymph Drainage (MLD): Παροχέτευση του λεμφικού φορτίου δια χειρός του λέμφο-θεραπευτή.
ii. Συμπιεστική περίδεση του άκρου για διατήρηση του MLD, μείωση του οιδήματος και χαλάρωση ινώδους συνδετικού ιστού με ειδικούς επιδέσμους.
iii. Ασκήσεις για μείωση οιδήματος και αύξηση κινητικότητας του άκρου.
iv. Φροντίδα δέρματος για πρόληψη μολύνσεων.
v. Μέτρηση άκρου και επαναξιολογήσεις για έλεγχο προόδου.
vi. Μέτρηση και παραγγελία συμπιεστικού ενδύματος με διαβαθμισμένη συμπίεση.

Η δεύτερη φάση είναι δια βίου και η συχνότητα εξαρτάται από την εξέλιξη του λεμφοιδήματος και περιλαμβάνει:

i. Συμπιεστικό ένδυμα με διαβαθμισμένη συμπίεση καθημερινά.
ii. Ασκήσεις κάτω άκρου με σκοπό την αποσυμφόρηση του.
iii. Φροντίδα δέρματος και νυχιών.
iv. Εάν χρειαστεί επανάληψη πρώτης φάσης.

Η Ολοκληρωτική Αποσυμφορητική Θεραπεία (MLD/CDT) πρέπει να γίνεται μόνο από πιστοποιημένους θεραπευτές διότι αλλιώς ενδέχεται επιδείνωση του λεμφοιδήματος ή εμφάνιση άλλων επιπλοκών.

Εικόνα 2: Πάνω εικόνα – πριν την θεραπεία με MLD/CDT, κάτω εικόνα – πριν την 3η θεραπεία με MLD/CDT σε λεμφοίδημα 2ου σταδίου

Στο Κέντρο Φυσικοθεραπείας & Αποκατάστασης Μυτιλήνης, ο επιστημονικός υπεύθυνος Φυσικοθεραπευτής, Θοδωρής Τάκας, είναι ο μοναδικός πιστοποιημένος λέμφο-θεραπευτής και στον τομέα των μετρήσεων για την κατασκευή των ενδυμάτων στο Βόρειο Αιγαίο, και είναι στην διάθεση σας για οποιαδήποτε πληροφορία, ενημέρωση και διευκρίνιση πάντα με σεβασμό και επιστημονική υπευθυνότητα σε κάθε σας ανάγκη.