Πριν από 2 χρόνια, το 2014 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια (1964 – 2014) από την ίδρυση και της αδιάλειπτης δράσης του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (Π.Σ.Φ.), και με αφορμή τον μισό αιώνα ύπαρξής της, ας αναπτύξουμε το θέμα «Φυσικοθεραπεία».
Η εφαρμογή και τα ευεργετήματα της χρήσης και της δράσης των φυσικών μέσων στον ανθρώπινο οργανισμό ήταν ήδη γνωστά από την εποχή του Ιπποκράτη. Οι πρακτικές της χρήσης της μάλαξης, της εφαρμογής ζεστού και κρύου, της χρήσης του νερού (θερμές/ιαματικές πηγές) και της σωματικής άσκησης ήταν από εκείνη την εποχή βασικά όπλα στην φαρέτρα της Ιπποκρατικής ιατρικής πράξης. Αδιάψευστες μαρτυρίες είναι οι καταγραφές σε κείμενα της εποχής όπως και οι διάφορες απεικονίσεις αυτών των εφαρμογών σε αγγεία και γλυπτά.
Αυτές οι εφαρμογές φυσικών μέσων δεν περιθωριοποιήθηκαν στο πέρασμα των αιώνων. Αντιθέτως, αναδείχτηκαν περισσότερο, αν και υπήρξαν περίοδοι που «κυνηγήθηκαν» ανάλογα με την επικρατούσα νοοτροπία των διαφόρων χρονικών εποχών.
Η παρουσία ενός μεγάλου πληθυσμού τραυματιών και αναπήρων μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 – 1918) οδήγησε τον τότε ιατρικό κόσμο της κεντρικής Ευρώπης να στραφεί στη χρήση των φυσικών μέσων, όπως είχαν διατυπωθεί από την εποχή του Ιπποκράτη, αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα χρήσης τους και της ευεργετικής τους δράσης στην αποκατάσταση αυτού του μεγάλου πληθυσμού.
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η αυτή η πολύ άσχημη περίοδος για την ανθρωπότητα, ήταν σταθμός για την ανάπτυξη και εδραίωση της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας.
Τότε ήταν που άρχισε η μελέτη και κωδικοποίηση αυτών των μέσων, παρακολουθώντας και καταγράφοντας τα ευεργετήματά τους. Άρχισαν να αναπτύσσονται, παράλληλα, τα πρώτα επιστημονικά τεκμήρια ως βάση μιας νέας επιστήμης, εκείνης της Φυσικοθεραπείας.
Στην Ελλάδα, την εποχή εκείνη αυτά τα φυσικά μέσα ήταν στα χέρια των λεγομένων και «πρακτικών», κυρίως στην ελληνική επαρχία, των οποίων οι γνώσεις μεταβιβάζονταν κυρίως από γενιά σε γενιά μέσα από οικογενειακούς δεσμούς.
Η αρχή της εμφάνισης της Φυσικοθεραπείας στην Ελλάδα έγινε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με την εγκατάσταση στη χώρα μας τo 1946 της UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration). Αυτή η οργάνωση με τη βοήθεια του Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής (Near East Foundation – NEF) και τη συμβολή του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, έθεσαν τις βάσεις των προγραμμάτων αποκατάστασης. Ήταν αυτές οι τρεις οργανώσεις που άρχισαν να ασχολούνται με την αποκατάσταση των αναπήρων του πολέμου, σε μια παλιά βίλλα του Ψυχικού που είχε επιταχθεί από τον Ελληνικό Στρατό.
Στις αρχές τού 1950, η ανάγκη έγινε επιτακτική να δημιουργηθεί Σχόλη Φυσικοθεραπείας στην Ελλάδα. Η πρώτη σχολή Φυσικοθεραπείας ήταν του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Βασιλεύς Παύλος», από την οποία αποφοίτησαν οι πρώτοι Έλληνες πτυχιούχοι φυσικοθεραπευτές.
Στο πέρασμα των ετών και με την καθιέρωση της Φυσικοθεραπείας ως αυτοτελούς επιστήμης με αποδεδειγμένα οφέλη, οι σπουδές εναρμονίστηκαν με τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Ευρώπης εκπαιδεύοντας νέους πτυχιούχους. Σήμερα λειτουργούν 4 σχολές Φυσικοθεραπείας σε ΑΤΕΙ της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λαμία και Αίγιο). Στόχος είναι να αναβαθμιστούν περαιτέρω οι σπουδές σε πανεπιστημιακό επίπεδο, όπου μόνο στην Ελλάδα βρίσκονται στην Τεχνολογική Εκπαίδευση.
Στη Λέσβο τώρα, και ειδικότερα στη Μυτιλήνη, η πρώτη πτυχιούχος φυσικοθεραπεύτρια ήταν η Μερόπη Ανδριάνη, πτυχιούχος της Σχολής «Βασιλεύς Παύλος». Παρείχε τις υπηρεσίες της στο Βοστάνειο Νοσοκομείο Μυτιλήνης και στο ιδιωτικό φυσικοθεραπευτήριό της έως τη συνταξιοδότησή της. Οι επόμενοι πτυχιούχοι φυσικοθεραπευτές ήταν η Ουρανία Μαραμαθά, πτυχιούχος των τότε ΚΑΤΕΕ, και ο Δημήτριος Τάκας, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Βρυξελλών. Ο Δημήτριος Τάκας ήταν ο πρώτος φυσικοθεραπευτής που προσλήφθηκε από αθλητικό σωματείο, τον Αιολικό της Β΄ Εθνικής, και παρείχε τις υπηρεσίες του γενικότερα στο λεσβιακό αθλητισμό. Μπορούμε εκ του ασφαλούς να πούμε ότι αυτή η πρώτη γενιά φυσικοθεραπευτών ανέλαβε εξ ολοκλήρου το βάρος της αναγνώρισης της Φυσιοθεραπευτικής Επιστήμης από τον ντόπιο πληθυσμό και να αναδείξει στον τότε ιατρικό κόσμο ακόμα ένα όπλο στην ιατρική τους φαρέτρα.
Αυτή η πρώτη γενιά των φυσικοθεραπευτών ήταν και ένας φάρος για πολλούς νέους, και μέσα από τη δουλειά αυτών των συναδέλφων, η Φυσικοθεραπεία διαδόθηκε και έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό, ώστε να στραφούν προς τον κλάδο αυτόν και να τον σπουδάσουν.
Έτσι φτάσαμε σήμερα η Λέσβος να έχει ένα δυναμικό φυσικοθεραπευτών που ξεπερνά τα 50 άτομα. Δημιουργήθηκαν ιδιωτικά πλήρως εξοπλισμένα φυσικοθεραπευτήρια σε αρκετές πόλεις του νησιού μας. Οργανώθηκε και λειτουργεί ένα ολοκληρωμένο Τμήμα Φυσικοθεραπείας στο Βοστάνειο Νοσοκομείο, συνάδελφοι εργάζονται σε διάφορα ιδρύματα όπως τα ΚΑΠΗ, το ΚΕΦΙΑΠ, το ΠΕΔΥ, αλλά και σε κατ’ οίκον φυσικοθεραπείες.
Φυσικοθεραπευτής
