Αναζητώντας κάποιος τους λόγους ανάμεσα στα χαρακτηριστικά που συγκεντρώνουν οι έφηβοι που κάνουν χρήση και συνάμα κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, μπορεί να καταλήξει στη διαπίστωση ότι η επαναστατικότητα, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η κατάθλιψη και γενικά οι μειωμένες προσδοκίες για μόρφωση είναι μερικοί από τους πιο σοβαρούς λόγους που συμβαίνει αυτό. Εξάλλου, η βαρεμάρα και η απελπισία εξαιτίας της ανεργίας μπορούν να παίξουν και αυτές το ρόλο τους στη συγκεκριμένη κατάσταση.
Με τα ναρκωτικά, οι έφηβοι επιθυμούν να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους που συνοψίζονται συνήθως στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν, στις κοινωνικές και φυλετικές διακρίσεις που υφίστανται, σε ένα διαλυμένο κοινωνικό περίγυρο ή σε μια διαλυμένη οικογένεια.
Επίσης, αυτό που οι γονείς αποδοκιμάζουν και φοβούνται, δηλαδή τα ναρκωτικά, μπορεί να ασκεί μια ιδιαίτερη έλξη σε έναν έφηβο, κυρίως όταν γνωρίζει εκ των προτέρων ότι αυτό είναι κάτι που οι γονείς του δεν είχαν ποτέ δοκιμάσει στο παρελθόν.
Όπως και να έχει όμως, ο τρόπος αντιμετώπισης των δυσκολιών της ζωής από τους εφήβους, κινητοποιεί μέσα τους έναν πανανθρώπινο και πολύ παλιό αμυντικό μηχανισμό της ανθρώπινης ψυχολογίας. Αυτός ο μηχανισμός είναι η φυγή. Τα ναρκωτικά είναι ένας τρόπος για να ξεφύγει κάποιος πρόσκαιρα από τα πράγματα που τον στενοχωρούν, τον καταπιέζουν, τον μελαγχολούν, τον κάνουν να αισθάνεται ανασφαλής.
Τα ναρκωτικά μπορεί να είναι ένας τρόπος για κάποιον που μέχρι πρότινος αισθάνονταν «αδύνατος», να αισθανθεί πλέον «δυνατός». Για κάποιον ο οποίος αισθάνονταν ανυπεράσπιστος να αισθανθεί ότι βρίσκει έναν «αληθινό σύμμαχο», ότι αποκτά επιτέλους «ταυτότητα». Τα εκπαιδευτικά προγράμματα λοιπόν, στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών ουσιών από τους μαθητές, πρέπει να έχουν σαφής και ξεκάθαρους στόχους. Έτσι, υπερβολικές και μελοδραματικές δηλώσεις του τύπου ότι το χασίς για παράδειγμα βλάπτει τον εγκέφαλο ή ότι οδηγεί στην ηρωίνη, μπορεί να γίνουν αντικείμενο χλευασμού από τους μαθητές, ιδίως αν οι τελευταίοι τυχαίνει να γνωρίζουν ήδη κάποιο χρήστη της συγκεκριμένης ουσίας και μπορούν να συγκρίνουν τα αποτελέσματα της και τη βαρύτητα των λόγων των δασκάλων που τους ενημερώνουν για αυτήν.
Επομένως, είναι βασικό για τους δασκάλους να γνωρίζουν εκ των προτέρων το επίπεδο γνώσης των μαθητών τους για τα ναρκωτικά. Όσο πιο εξοικειωμένοι είναι οι μαθητές με τα ναρκωτικά, τόσο πιο πιθανό είναι να απορρίψουν βαρυσήμαντες δηλώσεις που γίνονται για αυτά.
Οι δάσκαλοι που έχουν μετριοπαθείς και ξεκάθαρους στόχους είναι πιο πιθανό να πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα. Αυτοί οι στόχοι θα πρέπει να περιλαμβάνουν την σταδιακή αλλαγή των στάσεων προς τα ναρκωτικά και παράλληλα την αύξηση της επίγνωσης γύρω από αυτά. Ένας μαθητής βοηθιέται καλύτερα όταν καταλάβει πόσο δύσκολο και εύκολο συνάμα είναι να έχει κάποιος το θάρρος να πει «όχι ευχαριστώ, δεν θα πάρω», σε έναν φίλο που θα του προσφέρει μία ναρκωτική ουσία.
Ψυχολόγος
